Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất khuyến khích tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia phát triển năng lượng nguyên tử, đặc biệt là các công nghệ chiến lược phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Đề xuất trên được nêu trong dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) do Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng.
Tại Điều 14 của dự thảo, cơ quan soạn thảo đưa ra nhiều biện pháp nhằm xã hội hóa các hoạt động trong lĩnh vực nguyên tử.
"Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, dịch vụ sự nghiệp công trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử; tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng các cơ sở nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử, cơ sở bức xạ, cơ sở tiến hành công việc bức xạ được hưởng chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật về xã hội hóa...", văn bản nêu.
Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất khuyến khích tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia phát triển năng lượng nguyên tử (Ảnh minh họa: Getty).
Theo dự thảo, Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức thành lập quỹ hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Điều 13 của dự thảo luật cũng chỉ rõ, Nhà nước ưu tiên đầu tư có trọng điểm và khuyến khích tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế đầu tư vào hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Dự thảo luật cũng mở rộng hình thức đầu tư, cho phép tổ chức, cá nhân thành lập tổ chức khoa học công nghệ, cơ sở bức xạ, hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công - tư trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.
Các công trình hạ tầng, thiết bị bức xạ, thiết bị hạt nhân có thể được vay vốn đầu tư. Đồng thời, pháp luật cũng tạo điều kiện hợp tác quốc tế thông qua việc thành lập phòng thí nghiệm chung, tiếp nhận tài trợ và viện trợ trong, ngoài nước.
Một điểm mới đáng chú ý trong dự thảo là bổ sung quy định về Chiến lược ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, phù hợp với yêu cầu xây dựng quy hoạch phát triển trong giai đoạn mới.
Dự luật kế thừa những nội dung hợp lý của Luật năm 2008, đồng thời mở rộng các chính sách mới tập trung vào 4 nhóm chính:
- Thúc đẩy phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử.
- Bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn - an ninh hạt nhân và phân cấp quản lý nhà nước.
- Tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân.
- Tăng cường quản lý chất thải phóng xạ, nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng và sẵn sàng ứng phó sự cố.
Hiện Bộ Khoa học và Công nghệ đang tiếp tục lấy ý kiến chuyên gia, người dân để hoàn thiện dự thảo và đăng ký đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 của Quốc hội khóa XV.
Dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) gồm 12 chương, 73 điều (giảm 20 điều tương ứng với hơn 20% số điều so với Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008).
Dự thảo đã bám sát 4 chính sách đã được Chính phủ cơ bản nhất trí tại Nghị quyết số 240/NQ-CP ngày 17/12/2024 tại Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 11/2024.
Mục đích ban hành Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về năng lượng nguyên tử, tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước về an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân; phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử.
Luật mới sẽ góp phần tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Về phạm vi điều chỉnh, luật quy định về các hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử và bảo đảm an toàn, an ninh trong các hoạt động đó.
Luật được áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế tiến hành các hoạt động trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử tại Việt Nam.
