Trong hai tháng đầu năm, mặc dù các chỉ số vĩ mô có cải thiện so với cùng kỳ nhưng vẫn chưa đạt được kỳ vọng về mục tiêu tăng trưởng GDP 8%. Cụ thể, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai tháng đầu năm 2025 tăng trưởng 12% so với cùng kỳ, tuy nhiên, xuất khẩu chỉ tăng 8,4%, nhập khẩu tăng 15,9% khiến cho thặng dư thương mại trong hai tháng đầu năm chỉ đạt 1,5 tỷ USD.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ trong hai tháng đầu năm 2025 ghi nhận mức tăng trưởng 9,4% so với cùng kỳ. Nếu loại trừ yếu tố giá, tăng trưởng bán lẻ thực đạt 6,2%. Nhìn chung, sức mua trong nền kinh tế phục hồi nhưng chưa đạt kỳ vọng, một phần tác nhân có thể đến từ làn sóng cắt giảm biên chế, tinh giản ở khu vực công và việc tập trung cơ cấu tổ chức, tối ưu hoạt động, cắt giảm nhân sự hoặc tạm dừng tuyển dụng diễn ra trong khu vực tư những tháng đầu năm.
Về đầu tư, ước tính của Cục Thống kê, Bộ Tài chính, giải ngân vốn ngân sách nhà nước tăng 21,7% so với cùng kỳ, nhưng mới chỉ đạt 8,5% kế hoạch năm, cho thấy tiến độ vẫn chậm so với yêu cầu. Dù vậy,Việt Nam thu hút gần 6,9 tỷ USD vốn FDI đăng ký trong hai tháng đầu năm 2025, tăng 35,5% so với cùng kỳ. Vốn đăng ký điều chỉnh tăng thêm là 4,18 tỷ USD, gấp 6 lần cùng kỳ.
Mục tiêu tăng trưởng các quý trong năm 2025. (Nguồn: VDSC).
Tăng trưởng GDP quý I có thể đạt từ 7 - 8%
Để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trong cả năm 2025, Cục Thống kê đã đưa ra kịch bản mục tiêu là: Quý I GDP phải tăng trưởng tăng 7,7%; quý II tăng 8,1%; quý III tăng 8%; quý IV tăng 8,2%. Đến nay, dù các chỉ số vĩ mô có nhiều điểm sáng song chủ yếu là do mức nền thấp của cùng kỳ năm ngoái.
Các chuyên gia từ Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá tăng trưởng kinh tế quý I/2025 vẫn được hưởng lợi từ mức nền thấp của cùng kỳ. Đồng thời, việc các hoạt động kinh tế cải thiện trong tháng 3 sẽ giúp cho tăng trưởng quý I đạt khoảng 7,3-7,5%, thấp hơn mục tiêu đặt ra là 7,7%. Tuy nhiên, với nền tảng hiện tại, khá thách thức để đạt được mức tăng trưởng GDP 8,0 - 8,2% trong các quý tiếp theo.
Ở góc độ chuyên gia, TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia cũng dự báo tăng trưởng GDP quý I của Việt Nam chỉ ở mức 7%, thấp hơn kịch bản đặt ra là 7,7%.
Phân tích cụ thể, ông Nghĩa cho biết, để đạt được mục tiêu tăng trưởng như kỳ vọng trên 8%, Ngân hàng Nhà nước đặt chỉ tiêu tăng trưởng hệ thống ngân hàng năm 2025 là 16%, thậm chí có thể đạt mức cao hơn lên tới 17 - 18% trong điều kiện thuận lợi.
Dù có dấu hiệu khởi sắc so với cùng năm trước khi tăng trưởng tín dụng tính đến hết tháng 2/2024 giảm 0,74% còn năm nay, tính đến 12/3 tín dụng đã tăng 1,24% song theo chuyên gia con số này còn cách xa kỳ vọng 16%.
Cùng với đó, giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 28/2 là 60.423,8 tỷ đồng, đạt 6,9% kế hoạch, đạt 7,32% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so cùng kỳ 2024 (đạt 7,7% kế hoạch và đạt 8,07% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). “Đây là những thách thức lớn để có thể đạt mục tiêu tăng trưởng của quý I năm nay”, ông Nghĩa nêu rõ.
TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV. (Ảnh: Nguyễn Ngọc)
Lạc quan hơn, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia cho rằng, GDP quý 1 có thể tăng trưởng 8% và nhiều khả năng các quý tới cũng có thể tăng trưởng ít nhất 8% trở lên.
Nhấn mạnh bối cảnh khó khăn của thế giới khi xung đột địa chính trị phức tạp và chiến tranh thương mại – công nghệ, xu hướng phân mảnh và bảo hộ thương mại gia tăng,… đã ảnh hưởng tới đầu tư và thương mại của hàng loạt quốc gia. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn tăng trưởng xuất khẩu, sản xuất công nghiệp tăng tăng 7,2%, là mức tăng cao nhất của cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2021 - 2025.
Hoạt động thương mại, dịch vụ sôi động và duy trì mức tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Trong hai tháng đầu năm, đã có 3,96 triệu lượt người khách quốc tế đến Việt Nam, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nền tảng vĩ mô và quản trị rủi ro được tích lũy tốt lên với rủi ro tài khóa như thâm hụt ngân sách, nợ công, nợ nước ngoài, nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ ở mức trung bình và dư địa chính sách tài khóa vẫn còn. Lạm phát tăng trong tầm kiểm soát, lãi suất duy trì ở mức thấp, trong khi tỷ giá, nợ xấu tăng trong tầm kiểm soát và thị trường chứng khoán tăng khá và bất động sản dần phục hồi.
Cần tính đến khả năng Việt Nam bị áp thuế từ Mỹ
Đối với mục tiêu tăng trưởng 8% trong cả năm 2025, Chuyên gia Lê Xuân Nghĩa cho rằng, giải pháp đầu tiên là phải thúc đẩy nhanh sự phục hồi của thị trường bất động sản, từ có tác động tích cực đến nhiều ngành nghề kinh tế khác.
Nghị quyết gỡ vướng pháp lý cho các dự án, đất đai tại TP HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa mà Quốc hội mới ban hành được kỳ vọng tạo ra khung pháp lý cần thiết để giải quyết triệt để các bất cập khiến hàng loạt dự án "đắp chiếu" kéo dài, gây lãng phí nguồn lực quốc gia và ảnh hưởng tiêu cực đến người dân lẫn doanh nghiệp.
"Nếu nhanh chóng triển khai, chính sách mới có thể nhanh chóng tạo ra nguồn cung cho thị trường bất động sản kể cả nhà ở thương mại và nhà ở xã hội. Khi nguồn cung tăng lên thì số lượng người tham gia mua nhà nhiều hơn, ngân hàng cũng giải ngân được nhiều hơn và sau đó kéo theo các ngành vật liệu xây dựng, đồ nội thất, đồ điện gia đình phát triển,...", chuyên gia nhấn mạnh.
Còn theo TS. Cấn Văn Lực, mặc dù Nhà Trắng đã tuyên bố sang tháng 4 sẽ áp thuế đối ứng, tuy nhiên điều này khó có thể diễn ra ngay bởi Mỹ cần "tính toán" lợi ích với hơn 200 đối tác toàn cầu và thời gian áp dụng có thể sớm hơn đối với các nước đang áp mức thuế đối ứng cao hơn nhiều so với Mỹ như: Ấn Độ, Hàn Quốc, Brazil….
Dù vậy, Việt Nam vẫn có khả năng bị áp thuế khi đứng thứ ba trong số các quốc gia khiến Mỹ thâm hụt thương mại trong năm 2024. Trong trường hợp xấu nhất, Mỹ có thể áp mức thuế 10% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, tương tự như nhiều quốc gia khác như Tổng thống Trump đã từng tuyên bố.
Khi đó, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ có thể giảm khoảng 3 - 5 điểm % trong năm 2025 xuống mức tăng 15 - 17% (từ mức tăng khoảng 20% hiện tại sang thị trường Mỹ).
Cùng với đó, nếu chưa kịp chuyển hướng được ngay, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam có thể giảm khoảng 1,5 - 2 điểm % và tăng trưởng GDP có thể giảm khoảng 0,2 - 0,3 điểm % năm 2025. Nếu chính sách này duy trì lâu hơn, tác động tiêu cực có thể mạnh hơn vào các năm sau.
Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhấn mạnh, Việt Nam cần xem xét thực hiện một số biện pháp nhằm cân bằng thương mại hơn với Mỹ theo hướng trao đổi cởi mở và có biện pháp cân bằng cán cân thương mại và xem xét chủ động có thể giảm thuế đối ứng như nêu trên và tăng nhập khẩu từ Mỹ. Về lâu dài, Việt Nam có thể tính đến phương án đàm phán, ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ.
Đối với các doanh nghiệp, ông Lực cho rằng cần chủ động và phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước, thương vụ Việt Nam tại nước ngoài, Đại sứ quán, các tổ chức quốc tế, các nhà nhập khẩu để nắm bắt tình hình và thông tin, diễn biến của thị trường, từ đó có các biện pháp ứng phó kịp thời, phù hợp.
"Ngoài đa dạng hóa thị trường, các doanh nghiệp trong nước cũng cần phải thay đổi phương thức quản trị sản xuất kinh doanh từ đó tạo cơ hội làm mới và tăng sức chống chịu về lâu dài", ông Lực khuyến nghị.
