Từ vụ hàng chục tấn thuốc giả, bác sĩ khuyên nguyên tắc "2 có, 3 không"

5 lưu ý khi mua thuốc

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng – Trưởng bộ phận điều trị oxy cao áp của Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga (Bộ Quốc phòng), cho biết: "Làm giả thuốc là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, tiềm ẩn nhiều hiểm họa cho sức khỏe cộng đồng".

Việc phân biệt thuốc giả – thuốc thật, bác sĩ Hoàng cho rằng rất khó vì công nghệ làm giả rất tinh vi, thậm chí ngay cả bác sĩ đôi khi cũng không thể nhận ra bằng mắt thường. 

Để giảm rủi ro khi mua thuốc, người dân nên thực hiện nguyên tắc "2 có, 3 không", cụ thể như sau:

- Có: Mua thuốc tại nhà thuốc lớn, có giấy phép rõ ràng và dược sĩ tư vấn.

- Có: Mua thuốc có tem chống giả, mã QR hoặc mã vạch rõ ràng. Có thể dùng ứng dụng điện thoại để quét mã – nếu không hiện thông tin từ nhà sản xuất, nên nghi ngờ.

- Không mua thuốc qua mạng, hội nhóm, livestream, hoặc quảng cáo với giá rẻ bất thường.

- Không mua thuốc với bao bì có dấu hiệu bị dán đè, bong tróc, chữ in lệch hoặc nhòe.

- Không chọn sản phẩm bị in mờ, tẩy xóa, hoặc không trùng khớp giữa hộp và vỉ thuốc. Người mua nên kiểm tra hạn sử dụng, số lô thuốc trên sản phẩm.

Nếu uống nhầm thuốc giả, nhanh chóng liên hệ với bác sĩ

Nếu người bệnh vô tình sử dụng loại thuốc nằm trong danh sách cảnh báo, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và hành động kịp thời.

Đầu tiên, hãy ngừng ngay việc sử dụng thuốc. Dù chỉ uống một liều hay nhiều liều, việc tiếp tục sử dụng có thể khiến tình trạng sức khỏe xấu đi.

Thứ hai, nhanh chóng liên hệ với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và tư vấn. Việc khai báo cụ thể loại thuốc đã dùng, liều lượng và thời gian sử dụng sẽ hỗ trợ quá trình xử lý và theo dõi. 

Thứ ba, cần theo dõi sát các biểu hiện bất thường như đau đầu, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, dị ứng... và ghi lại diễn biến triệu chứng để cung cấp cho nhân viên y tế. Nếu còn bao bì thuốc, đừng vứt bỏ. Đây là bằng chứng quan trọng giúp xác định nguồn gốc và thành phần thuốc giả. 

Cuối cùng, báo cáo với cơ quan chức năng như Sở Y tế, Cục Quản lý Dược hoặc công an địa phương. 

Theo Luật Dược 2016, thuốc giả là những sản phẩm không có hoạt chất, sai hoạt chất, sai liều lượng, hoặc giả mạo nhà sản xuất. Quan trọng, cần phân biệt thuốc giả với thuốc kém chất lượng – loại thuốc được cấp phép nhưng không đạt chuẩn do lỗi kỹ thuật, không mang yếu tố lừa đảo.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp thuốc giả là “vũ khí giết người thầm lặng” tại các quốc gia có hệ thống quản lý còn nhiều kẽ hở. Việt Nam không nằm ngoài xu hướng đó.

Theo quy định tại Luật Dược 2016: Cấm tuyệt đối kinh doanh thuốc giả, thuốc không có giấy phép, thuốc chưa đăng ký lưu hành, hoặc bán thuốc kê đơn không có đơn.

Điều 194 Bộ luật Hình sự cũng quy định các mức hình phạt cao nhất với tội sản xuất, buôn bán thuốc giả: Cá nhân: Từ 2 năm tù đến tử hình. Pháp nhân: Phạt tiền từ 1–20 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc vĩnh viễn.

Chế tài hành chính, phạt tiền đến 140 triệu đồng cho các hành vi chưa đến mức truy cứu hình sự.