Chuyển đổi số: Việt Nam cần có đạo luật chuyên biệt về bảo vệ dữ liệu cá nhân

Ngày 23/4 tại Hà Nội, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia - NCA tổ chức tọa đàm "Góp ý dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân."

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc chuyển đổi số, việc xây dựng một đạo luật chuyên biệt về bảo vệ dữ liệu cá nhân là cấp thiết.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 -Bộ Công an), Phó Chủ tịch thường trực NCA nhấn mạnh an ninh dữ liệu, bảo vệ dữ liệu cá nhân gắn kết chặt chẽ với an ninh con người, an ninh quốc gia và chủ quyền dữ liệu quốc gia; phải luôn song hành, xuyên suốt và là yêu cầu không thể tách rời trong quá trình cách mạng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và phát triển công nghiệp dữ liệu.

Theo ông, công nghệ thông tin ngày càng lan tỏa vào cuộc sống con người, người dùng càng cung cấp nhiều hơn thông tin, dữ liệu cá nhân cá nhân lên không gian mạng và cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, từ những thông tin cơ bản tới thông tin phản ánh sinh trắc học, tâm lý, suy nghĩ và hành động. Mức độ phổ biến của dữ liệu cá nhân trên không gian mạng tỷ lệ thuận với hậu quả xảy ra khi dữ liệu cá nhân không được bảo vệ tương xứng, đúng cách.

Trong khi đó, nhận thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân còn hạn chế; nhiều thông tin sinh trắc học, lý lịch cá nhân, mối quan hệ, tình trạng sức khỏe, tài chính được đăng tải công khai, trở thành nguồn dữ liệu cho các chương trình thu thập thông tin tự động.

Tình trạng lộ, lọt, đánh cắp, buôn bán thông tin cá nhân trên không gian mạng cũng thường xuyên diễn ra. Ngày càng nhiều chủ thể thu thập, phân tích, xử lý dữ liệu cá nhân cho mục đích khác nhau nhưng không thông báo cho khách hàng hoặc để xảy ra hành vi vi phạm về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

“Nhiều dịch vụ trên không gian mạng mới xuất hiện, có hoạt động thu thập, khai thác, phân tích thông tin, dữ liệu cá nhân nhưng không có cơ chế quản lý dữ liệu người dùng đặt ra nhiều vấn đề liên quan tới an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân," Trung tướng Nguyễn Minh Chính nhấn mạnh.

Trên cơ sở chỉ rõ những thách thức trong bảo vệ thông tin cá nhân, đại diện A05 cho rằng việc xây dựng và hoàn thiện Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân là yêu cầu cấp bách để thể chế hóa các quy định của Hiến pháp và pháp luật về quyền bảo vệ bí mật cá nhân, quyền con người, quyền công dân, an ninh mạng.

Việc này cũng bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật; bảo đảm hài hòa với thông lệ, quy định quốc tế về bảo vệ dữ liệu cá nhân; phát triển kinh tế xã hội, tạo nền tảng pháp lý cho hoạt động kinh doanh có liên quan tới dữ liệu cá nhân; hạn chế tiến tới khắc phục tình trạng dữ liệu cá nhân đang bị mua bán, lộ, mất tràn lan, nhiều hành vi vi phạm pháp luật thiếu quy định xử lý; giúp nâng cao nhận thức, ý thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân hiện nay.

Theo thống kê, trên thế giới đã có hơn 140 quốc gia ban hành văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân, trong đó gần nhất là Ấn Độ, Thái Lan và Malaysia.

"Việt Nam cũng không thể chậm trễ hơn trong việc ban hành Luật. Bộ Công an khẩn trương tham mưu Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân để xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV tháng 5/2025," Trung tướng Nguyễn Minh Chính nhấn mạnh.

Trao đổi tại tọa đàm, đại diện Ban soạn thảo dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Thiếu tá Đào Đức Triệu - Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn chính sách và pháp luật của NCA cho hay Dự thảo Luật gồm 07 chương, 69 điều, quy định đầy đủ về các nội dung: Nguyên tắc xử lý dữ liệu, quyền và nghĩa vụ của chủ thể dữ liệu và bên liên quan, chuyển dữ liệu ra nước ngoài, đánh giá tác động dữ liệu, xếp hạng tín nhiệm bảo vệ dữ liệu, xử lý vi phạm và cơ chế kiểm tra, giám sát. Luật cũng điều chỉnh cả các tổ chức, cá nhân nước ngoài có hoạt động thu thập, xử lý dữ liệu công dân Việt Nam.

Dự kiến dự luật này được trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp tháng 5/2025.

"Tinh thần, quan điểm đầu tiên trong việc xây dựng dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân là rất cầu thị, lắng nghe ý kiến đóng góp của tất cả các cá nhân, tổ chức. Chúng tôi đã tiếp thu các tập góp ý vài trăm trang, từ chuyên sâu, chuyên ngành, tất cả các lĩnh vực," ông Triệu cho biết.