Trong đơn kiến nghị gửi Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn và lãnh đạo các bộ, ngành, VASEP cho biết sự không rõ ràng trong chính sách hiện tại của Mỹ có thể gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.
Theo thông báo, Mỹ áp mức thuế bổ sung 10% cho hàng hóa nhập khẩu có ngày xếp hàng lên tàu (load onto vessels) hoặc rút hàng khỏi kho ngoại quan đưa vào tiêu thụ nội địa từ sau ngày 5/4/2025 đến trước ngày 9/4/2025. Ngoại trừ: hàng hóa đã được xếp lên tàu tại cảng xuất hàng và đang trong quá trình vận chuyển (trên phương thức vận chuyển cuối cùng) trước 12:01 ngày 5/4 và nhập khẩu để tiêu thụ sau thời điểm này, sẽ không chịu thuế suất bổ sung này.
Đồng thời áp thuế 46% cho hàng hóa nhập khẩu có ngày xếp hàng lên tàu (load onto vessels) hoặc rút hàng khỏi kho ngoại quan đưa vào tiêu thụ nội địa từ sau ngày 9/4/2025. Ngoại trừ: hàng hóa đã được xếp lên tàu tại cảng xuất hàng và đang trong quá trình vận chuyển (trên phương thức vận chuyển cuối cùng) trước 12:01 ngày 9/4/2025 và nhập khẩu sau thời điểmnày, sẽ không chịu mức thuế suất đối ứng này.
Hiện nay có hơn 400 doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu và có kế hoạch xuất thủy sản sang thị trường Mỹ. (Ảnh minh họa)
Quy định này dẫn đến khả năng nếu Hải quan Mỹ tính thuế dựa trên ngày hàng cập cảng (sau 9/4/2025), các lô hàng đang vận chuyển sẽ chịu mức thuế 46%. Điều này gây thiệt hại lớn vì doanh nghiệp đã ký hợp đồng đồng theo phương thức DDP (trả thuế và giao hàng cho khách hàng tại Mỹ) với giá dựa trên mức thuế hiện tại (thường 0% hoặc 5,5-7% do thuế chống bán phá giá).
Ví dụ: Một lô tôm 500.000 USD, trước đây chịu thuế 5% (25.000 USD), giờ có thể chịu thuế 46% (230.000 USD), tăng thêm 205.000 USD chi phí quá lớn và không lường trước.
Với mức thuế 46%, cao hơn nhiều so với mức thuế áp cho các quốc gia xuất khẩu cạnh tranh, thủy sản Việt Nam đang đứng trước nguy cơ mất thị trường quan trọng nhất này, mất khả năng cạnh tranh trên thị trường Mỹ vì các nước xuất khẩu thủy sản khác đều có mức thuế thấp hơn nhiều so với Việt Nam (Ấn Độ: 26%, Ecuador 10%, Indonesia 32%, Thái Lan 36%...).
Trước tình thế khẩn cấp này, VASEP kiến nghị Thủ tướng và các bộ, ngành có phương án đàm phán với Chính phủ Mỹ sớm nhất để xác định thống nhất mốc thời gian áp dụng mức thuế nhập khẩu mới.
Đồng thời, đàm phán để điều chỉnh giảm mức thuế xuống mức phù hợp nhất, trong bối cảnh Việt Nam không thao túng tiền tệ, nông thủy sản cũng là mặt hàng tiêu dùng thiết yếu cho người dân Mỹ. Đồng thời, trong chuỗi cung ứng của ngành nuôi trồng thủy sản, Việt Nam đang và sẽ tiếp tục nhập khẩu hàng ngàn tấn khô đậu tương từ Mỹ với mức thuế nhập khẩu hiện nay là 0%.
Theo đó, đàm phán với Chính phủ Mỹ không áp mức 46% lên tất cả các mặt hàng, cần tách riêng mức thuế áp dụng cho từng mặt hàng theo danh mục hàng hoá xuất khẩu sang Mỹ với mức thuế tương ứng.
VASEP cũng kiến nghị Chính phủ Việt Nam xem xét chủ động giảm thuế nhập khẩu về 0% cho hàng hóa là thủy sản được nhập khẩu từ Mỹ, nhằm có cơ sở đàm phán hai bên.
Theo VASEP, Mỹ là thị trường lớn, truyền thống và có tính dẫn dắt đối với thủy sản thế giới, trong đó có Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản hàng năm của Việt Nam sang Mỹ khoảng 2 tỷ USD, chiếm 1/5 giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.
Hiện nay có hơn 400 doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu và có kế hoạch xuất thủy sản sang thị trường Mỹ với những đơn hàng lớn, giá trị cao. Trong bối cảnh cạnh tranh cao và thuế chống bán phá giá, phương thức vận chuyển hàng thủy sản chủ yếu là DDP (giao hàng tận kho) khi xuất khẩu sang Mỹ, nghĩa là doanh nghiệp Việt Nam phải trả toàn bộ chi phí (vận chuyển, bảo hiểm,thuế) trước khi giao hàng và chờ thanh toán từ đối tác Mỹ.
Do vậy, mức thuế mới khiến cho doanh nghiệp thủy sản Việt Nam hoang mang lo ngại về khả năng mất thị trường lớn này và cả những thiệt hại to lớn với nhiều lô hàng đang trên đường vận chuyển tới Mỹ có thể bị áp mức thuế cao 46%.
Theo thống kê nhanh, sơ bộ và chưa đầy đủ của VASEP trong buổi sáng 3/4 ngay khi có thông tin Mỹ áp mức thuế cao 46%, hiện có khoảng 37.500 tấn thủy sản các loại đang trên đường vận chuyển tới Mỹ và khoảng 31.500 tấn hàng đang dự kiến xuất khẩu trong tháng 4-5/2025, với nhiều đơn hàng đã được ký kết cho năm 2025 khoảng 38.500 tấn.
