Phát hiện bất ngờ về bộ phận bị coi là vô dụng của phụ nữ

Lưới buồng trứng (rete ovarii) - từ một cấu trúc bị bỏ quên trong sách giáo khoa, nay được phát hiện là một mắt xích quan trọng trong hệ thống sinh sản nữ.

Một nghiên cứu mới vừa hé lộ vai trò không ngờ của nó trong hoạt động buồng trứng và khả năng sinh sản.

Được phát hiện từ năm 1870, lưới buồng trứng là một mạng lưới các ống nhỏ hình móng ngựa nằm phía sau buồng trứng - tại vị trí các mạch máu và dây thần kinh đi vào cơ quan này.

Dù đã hiện diện từ giai đoạn phôi thai, cấu trúc này từ lâu bị cho là không còn chức năng ở người trưởng thành và chỉ có ý nghĩa giải phẫu học.

Tuy nhiên, nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học tại Đại học Michigan (Mỹ), vừa công bố trên tạp chí khoa học eLife, đã làm thay đổi suy nghĩ cố hữu đó.

Với nhiều phương pháp hiện đại, đặc biệt là phân tích sắc ký khí khối phổ (mass spectrometry), nhóm nghiên cứu phát hiện lưới buồng trứng không hề vô dụng, mà thậm chí còn giữ vai trò chủ động trong điều hòa nội tiết và duy trì hoạt động buồng trứng.

Trong mẫu phân tích, các nhà khoa học phát hiện hàng ngàn loại protein có mặt trong lưới buồng trứng, bao gồm IGFBP2 - một loại protein có liên quan mật thiết đến sự phát triển nang trứng và chức năng buồng trứng.

Đặc biệt, họ còn ghi nhận sự di chuyển của dịch thể bên trong lưới buồng trứng về phía buồng trứng. Điều này cho thấy cấu trúc này không chỉ tồn tại một cách thụ động mà có thể đang hỗ trợ điều tiết môi trường nội bào quanh buồng trứng.

Đáng chú ý, các tế bào trong lưới buồng trứng còn biểu hiện các gen mã hóa thụ thể hormone estrogen và progesterone - hai hormone then chốt trong chu kỳ kinh nguyệt và toàn bộ sức khỏe sinh sản nữ giới.

Phát hiện này mở ra một góc nhìn hoàn toàn mới về vai trò nội tiết của cấu trúc từng bị xem là thừa thãi.

Chia sẻ với báo giới, GS Adam Taylor (Đại học Lancaster, Anh) đánh giá: "Lưới buồng trứng có thể góp phần duy trì sự ổn định của buồng trứng, cảm nhận các dòng chảy vi thể xung quanh và đặc biệt là hỗ trợ chức năng nội tiết. Điều mà trước đây giới khoa học chưa từng nghĩ đến".

Dù các thí nghiệm chủ yếu thực hiện trên chuột, nhưng cấu trúc này cũng xuất hiện ở nhiều loài động vật có vú khác như: bò, mèo, chó, khỉ và cả con người. Những loài có quá trình phát triển cơ quan sinh dục tương đồng ở giai đoạn đầu.

Do đó, nhóm nghiên cứu tin rằng kết quả hoàn toàn có thể mở rộng sang cơ thể người.

TS Dilara Anbarci, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: "Giải phẫu hệ sinh dục nữ vẫn còn nhiều điều bí ẩn mà y học hiện đại chưa khám phá hết. Tôi hy vọng phát hiện này sẽ mở ra cánh cửa mới, giúp giới khoa học tiếp tục hành trình giải mã những cơ chế tinh vi bị lãng quên suốt hàng thế kỷ".

Không chỉ là một phát hiện mang tính học thuật, nghiên cứu còn gợi mở tiềm năng ứng dụng trong y học sinh sản, đặc biệt với các vấn đề như rối loạn nội tiết, hiếm muộn hay các bệnh lý liên quan đến chức năng buồng trứng.

Việc hiểu sâu hơn về lưới buồng trứng có thể giúp phát triển các phương pháp hỗ trợ sinh sản chính xác, cá thể hóa và hiệu quả hơn trong tương lai.

Giới chuyên gia nhận định đây là một viên gạch quan trọng cho những bước tiến tiếp theo trong lĩnh vực y học sinh sản, cũng như một minh chứng sống động rằng - cơ thể con người vẫn còn nhiều bí ẩn đang chờ được khám phá.