Không chọn cắt giảm chi tiêu, tôi thiết lập ngân sách kiểu mới sau tuổi 40 và cảm thấy tự do hơn bao giờ hết

Tôi bước sang tuổi 42 với cảm giác quen thuộc: Lương tháng vẫn như cũ, chi phí sinh hoạt tăng đều, con cái bắt đầu bước vào giai đoạn học nhiều tiêu nhiều, còn bố mẹ thì bắt đầu cần thuốc đều đặn mỗi ngày. Tôi từng thử cắt giảm các khoản chi, ghi chép từng đồng – nhưng càng cố gắng kiểm soát, tôi càng thấy mệt mỏi.

Cho đến khi tôi thay đổi cách tiếp cận: Không còn hỏi “làm sao để chi ít đi?”, mà chuyển sang “làm sao để tiêu tiền đúng chỗ?”. Nhờ đó, tôi đã thiết lập một kiểu ngân sách mới, giúp mình chủ động hơn về tài chính – dù không phải giàu lên – nhưng thấy tự do hơn rất nhiều.

Dưới đây là cách tôi làm lại mọi thứ, và rất mong bạn – những người đang ở tuổi 40 giống tôi – có thể tham khảo.

1. Tôi chia tiền thành 5 phong bì thay vì 20 dòng chi li

Tôi từng dùng ứng dụng ghi chi tiêu, chia tới 20 mục – nào là ăn sáng, ăn trưa, cà phê, vé gửi xe, thuốc men, đồ chơi cho con, quà cáp, hiếu hỷ… Cuối tháng nhìn lại, tôi chỉ thấy một bảng thống kê dài ngoằng và cảm giác bất lực: “Biết vậy nhưng vẫn không kiểm soát được”.

Giờ tôi chỉ dùng 5 nhóm chi lớn:

Chỉ vậy thôi. Không cần theo dõi từng nghìn đồng, chỉ cần nhìn tỉ lệ. Nếu tháng này chi linh hoạt quá tay thì tháng sau cắt bớt đi chơi. Tôi không còn thấy áp lực vì “lỡ tiêu nhiều tiền vào 1 ly cà phê”, vì biết rằng nó vẫn nằm trong quỹ đã được tính toán trước.

2. Tôi chấp nhận “chi trước” cho những thứ dùng được 5 năm

Cách đây 2 năm, tôi vẫn ngại bỏ ra vài triệu để mua máy lọc không khí, bàn làm việc tốt, hay cái ghế văn phòng. Tôi thường chọn đồ tạm, rẻ hơn một nửa, nhưng dùng vài tháng đã hỏng – rồi lại tốn tiền thay.

Giờ tôi làm ngược lại: nếu thứ đó dùng được ít nhất 5 năm và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe hoặc hiệu suất sống, tôi sẵn sàng chi ngay – không chần chừ.

Nhờ vậy, tôi giảm được tiền sửa đồ vặt, bớt rác thải trong nhà, và quan trọng nhất: tôi cảm thấy đời sống “gọn và thật” hơn nhiều.

3. Tôi ngừng chạy theo giảm giá – chỉ mua những gì đã nằm trong danh sách

Tôi từng là người rất dễ bị cuốn vào các đợt sale. Cứ thấy “mua 1 tặng 1” là tôi vào xem, rồi mang về những món đồ… chưa kịp dùng đã hết thích.

Bây giờ, tôi có một nguyên tắc: Danh sách mua sắm chỉ được viết vào đầu tháng, không thêm giữa chừng. Nếu thấy món nào hay, tôi sẽ ghi ra – nhưng đợi đến tháng sau mới quyết định. Lạ thay, 80% món tôi định mua… tôi không còn muốn nữa sau vài tuần.

Nhờ nguyên tắc nhỏ đó, mỗi tháng tôi tiết kiệm được khoảng 1 – 2 triệu đồng từ những món “ham vui mà vô ích”.

4. Tôi để sẵn một khoản “tự thưởng” – để không thấy tiếc khi tiêu

Sau tuổi 40, tôi nhận ra mình cần học cách tự nuôi cảm xúc. Không ai có thể sống chỉ bằng nghĩa vụ và hóa đơn. Vì vậy, tôi tự đặt ra một khoản cố định mỗi tháng – thường khoảng 500.000 đồng – để “tiêu gì cũng được, miễn là mình vui”.

Có tháng tôi dùng để mua 1 đôi giày mới. Có tháng là một bữa ăn với bạn thân. Có tháng chỉ là vài gói hạt, cà phê, và một chiếc váy ngủ xinh.

Quan trọng là: tôi không thấy tội lỗi, không thấy mình “phung phí”. Tôi thấy mình đang trân trọng những điều nhỏ, chứ không phải tiêu xài vô tội vạ.

5. Tôi chuyển từ “tiết kiệm còn thừa” sang “chi tiêu sau khi đã tiết kiệm”

Ngày xưa, tôi chi tiêu trước rồi mới để lại tiền tiết kiệm nếu… còn dư. Cách đó nghe hợp lý nhưng thực ra là cái bẫy – vì rất hiếm khi còn dư thật sự.

Giờ tôi làm ngược lại: cứ có lương là trích 15% chuyển vào tài khoản tiết kiệm – coi như không có số tiền đó luôn. Những khoản thưởng, lộc, tiền thừa từ quỹ tháng… tôi gom hết vào tài khoản này.

Lâu dần, tôi có được một khoản dự phòng kha khá mà không thấy “đau” chút nào. Tôi cũng không cần lo lắng khi có việc đột xuất – vì đã có chỗ rút.

Thiết lập ngân sách kiểu mới không phải là học làm kế toán, mà là học cách tự làm chủ nhịp sống của mình. Sau tuổi 40, tôi không muốn tiết kiệm quá cực đoan, cũng không thể để tiền trôi đi vô định. Tôi chọn cách sống rõ ràng, tiêu đúng chỗ – và chính điều đó mới giúp tôi tự do hơn.

Không phải tự do vì giàu có, mà vì tôi không còn bị tiền bạc chi phối cảm xúc mỗi ngày.