TAND tối cao vừa công bố dự thảo luật Sửa đổi, bổ sung một điều của luật Tổ chức TAND năm 2024.
Luật Tổ chức TAND năm 2024, có hiệu lực thi hành từ 1.1.2025, quy định tổ chức của TAND gồm: TAND tối cao, TAND cấp cao, TAND cấp tỉnh, TAND cấp huyện, TAND sơ thẩm chuyên biệt và hệ thống TAND quân sự.
Trong đó, TAND cấp cao là cấp trung gian trong quá trình xem xét, giải quyết theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm. TAND cấp huyện được tổ chức tương ứng với đơn vị hành chính cấp huyện.
Để tổ chức mô hình tòa án 3 cấp theo chủ trương sắp xếp bộ máy tổ chức, TAND Tối cao đề xuất không tổ chức TAND cấp cao và TAND cấp huyện. Hệ thống tòa án sẽ gồm: TAND tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực.

TAND tối cao đề xuất tổ chức hệ thống tòa án theo 3 cấp, bỏ TAND cấp cao và TAND cấp huyện
ẢNH: TUYẾN PHAN
Lập 3 tòa phúc thẩm, tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao
Cụ thể, TAND tối cao giữ nguyên chức năng như hiện nay; đồng thời thực hiện nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm đối với các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND; phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.
TAND tối cao gồm Hội đồng Thẩm phán, 3 tòa phúc thẩm (đặt tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM); 4 vụ giám đốc kiểm tra; các cục, vụ và tương đương; Học viện Tòa án, cơ quan báo chí.
Đáng chú ý, dự thảo đề xuất tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao từ 13 - 17 người lên thành từ 23 - 27 người để đảm bảo đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm tăng thêm.
Tòa án tỉnh sẽ xử giám đốc thẩm, tái thẩm
Về TAND tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư, dự thảo quy định có nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực; đồng thời phúc thẩm vụ án, vụ việc mà bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực bị kháng cáo, kháng nghị.
TAND cấp tỉnh cũng sẽ thực hiện nhiệm vụ sơ thẩm vụ án hình sự có mức cao nhất của khung hình phạt từ trên 20 năm tù, tù chung thân, tử hình; vụ án hình sự nghiêm trọng, phức tạp khác.
TAND cấp tỉnh sẽ gồm Ủy ban Thẩm phán, các tòa chuyên trách và bộ máy giúp việc.

Các TAND cấp huyện sẽ được cơ cấu thành TAND khu vực
ẢNH: TUYẾN PHAN
TAND khu vực được đánh số thứ tự
Về TAND khu vực, dự thảo quy định được cơ cấu lại từ các TAND cấp huyện. Tên gọi sẽ đặt theo tên đơn vị hành chính nơi đặt trụ sở và được đánh số thứ tự để phân biệt và tạo thuận lợi cho người dân dễ dàng nhận biết. Ví dụ: TAND TP.Hà Nội, TAND khu vực 1 - Hà Nội.
TAND khu vực có nhiệm vụ xét xử theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hình sự về các tội phạm mà mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù; đồng thời xét xử theo thủ tục sơ thẩm tất cả các vụ án hành chính, vụ việc dân sự và các vụ việc khác thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.
Dự thảo cũng quy định giao thẩm quyền giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm các vụ việc phá sản, sở hữu trí tuệ cho một số TAND khu vực lớn đặt tại các tỉnh, thành phố lớn là trung tâm kinh tế, tài chính của đất nước.
2 luồng ý kiến về quy định chuyển tiếp
TAND tối cao cho hay, dự thảo luật quy định chuyển tiếp để xử lý các vụ việc đang do TAND cấp huyện, TAND cấp cao giải quyết trước ngày luật có hiệu lực.
Tuy nhiên, có 2 loại ý kiến về việc xử lý đối với những vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo thủ tục sơ thẩm nhưng đang được TAND tỉnh tạm đình chỉ giải quyết, cụ thể như sau:
Loại ý kiến thứ nhất đề nghị TAND cấp tỉnh chuyển các vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo thủ tục sơ thẩm nhưng đang được tạm đình chỉ theo quy định của luật cho TAND khu vực để tiếp tục giải quyết theo thẩm quyền để tránh tình trạng thời gian phải thực hiện nhiệm vụ xử lý chuyển tiếp các vụ việc của các tòa án có thể bị kéo dài.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị TAND cấp tỉnh tiếp tục giải quyết các vụ việc đã được thụ lý, giải quyết theo thủ tục sơ thẩm nhưng đang được tạm đình chỉ theo quy định của luật để bảo đảm ổn định, tránh tình trạng phải chuyển hồ sơ, thay đổi người tiến hành tố tụng.