 |
Cần làm rõ khái niệm về hai loại thuốc lá
Bộ Tư pháp cho rằng, để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tính toàn diện trong quản lý nhà nước đối với các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh,... cũng như xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, không chỉ riêng trong lĩnh vực y tế, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, quy định khái niệm “thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng” tại các văn bản quy phạm pháp luật về nội dung như: Luật phòng, chống tác hại thuốc lá, Nghị định số 77/2013/NĐ-CP ngày 17/7/2013 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá về một số biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Bên cạnh đó, để bảo đảm quy định xử phạt về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đã được đánh giá về chính sách quản lý nhà nước một cách kỹ lưỡng trước khi ban hành, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo báo cáo rõ với Chính phủ các ý kiến khác nhau của người dân, tổ chức, doanh nghiệp đối với khái niệm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng như dự báo hệ quả có thể xảy ra khi đưa ra khái niệm trên để Chính phủ cân nhắc, quyết định.
Cũng theo Bộ Tư pháp, điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các doanh nghiệp hoạt động đầu tư, sản xuất, xuất khẩu linh kiện thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV đối với nội dung cấm chứa chấp, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Dự thảo Nghị định dự kiến quy định khái niệm “thuốc lá điện tử” và “thuốc lá nung nóng” theo hướng gộp chung khái niệm thành “thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng”. Đối với nội dung này, Bộ Tư pháp thấy rằng: Thứ nhất, “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá nung nóng” là các khái niệm độc lập, có sự khác nhau về cấu tạo, cơ chế hoạt động, thành phần, tác hại và đối tượng sử dụng. Việc gộp chung khái niệm sẽ dẫn đến xác định hai loại thuốc lá nêu trên là một và đồng nhất (cách nhìn nhận) về mức độ nguy hại, gây khó khăn trong việc xây dựng các biện pháp phòng chống tác hại hoặc lựa chọn hình thức xử phạt, mức phạt phù hợp.
Thứ hai, do tại đoạn 2 Khoản 1 Điều 2a Nghị định số 117/2020/NĐ-CP dự kiến quy định “định nghĩa này bao gồm cả thiết bị, vật tư tiêu hao như hộp chứa, vỏ bọc, viên nang, que nhiệt hoặc bất kỳ bộ phận, thành phần nào cần thiết để tạo thành hoặc sử dụng các sản phẩm, thiết bị này…” nên đối chiếu với hành vi vi phạm quy định tại Điều 26a Nghị định số 117/2020/NĐ-CP (dự kiến bổ sung), thì trường hợp cá nhân sử dụng thiết bị không nhằm mục đích hút thuốc lá vẫn sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của Điều này.
 |
Bộ Tư pháp khẳng định: Quy định như dự thảo Nghị định có thể tạo ra khó khăn cho người có thẩm quyền xử phạt khi phải chứng minh hành vi của một cá nhân trên thực tế có sử dụng thiết bị, bộ phận theo ý thứ hai nhưng lại không đáp ứng ý thứ nhất của khái niệm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trong khi đó, ngay cả nội dung ý thứ nhất của khái niệm cũng đã bao gồm nhiều ý nhỏ với nội hàm khác nhau, rất khó xác định hành vi vi phạm.
Nhiều đề xuất không phù hợp
Tại Điểm b Khoản 3 Điều 26a Nghị định số 117/2020/NĐ-CP (dự kiến sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 dự thảo Nghị định) dự kiến quy định về “gửi thông báo xử phạt vi phạm hành chính tới cơ quan, tổ chức hoặc địa phương nơi cư trú mà người vi phạm làm việc, học tập, sinh sống để cơ quan, tổ chức đó xử lý theo quy định, nội quy, quy chế, hương ước, quy ước của cơ quan, tổ chức, địa phương”. Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo không quy định biện pháp khắc phục hậu quả nêu trên, vì các lý do sau:
Thứ nhất, theo quy định tại Khoản 5 Điều 4 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP, việc quy định biện pháp khắc phục hậu quả phải căn cứ vào các yêu cầu “phải gây ra hậu quả hoặc có khả năng thực tế gây ra hậu quả” và “đáp ứng yêu cầu khôi phục lại trật tự quản lý hành chính nhà nước do vi phạm hành chính gây ra”. Trong khi đó, hành vi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không trực tiếp gây hậu quả gì liên quan đến quản lý hành chính tại nơi làm việc, học tập hay cư trú để có thể yêu cầu đơn vị đó áp dụng biện pháp xử lý. Bên cạnh đó, các hành vi vi phạm có tính chất tương tự liên quan đến thuốc lá điếu trong dự thảo Nghị định cũng không quy định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả này.
Thứ hai, việc xử lý người vi phạm tại cơ quan, tổ chức, địa phương nơi cư trú theo các quy định, nội quy, quy chế, hương ước, quy ước phải gắn liền với quá trình làm việc, học tập, sinh sống của từng cá nhân; hơn nữa, việc tuân thủ pháp luật trong việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thuộc trách nhiệm của mỗi cá nhân vi phạm, không liên quan đến việc cá nhân làm việc, học tập hay sinh sống tại cơ quan, tổ chức, địa phương nơi cư trú. Ngoài ra, nguyên tắc xử lý vi phạm hành chính là cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi của mình, chứ không phải chịu thêm hình thức xử lý hành chính nội bộ từ cơ quan, tổ chức. Nếu cơ quan, tổ chức nơi người vi phạm làm việc, học tập có nhu cầu áp dụng các biện pháp xử lý riêng theo quy định, quy chế của mình, thì đó là vấn đề nội bộ và không nên quy định có tính bắt buộc trong nghị định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính.
Thứ ba, mặc dù việc gửi thông báo đến nơi làm việc, học tập, cư trú nhằm nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, tuy nhiên, điều này có thể gây ra hệ lụy tiêu cực như ảnh hưởng đến tâm lý, danh dự, uy tín của người vi phạm ngay cả khi hành vi vi phạm không liên quan đến công việc hay học tập của họ, đặc biệt đối với đối tượng học sinh, sinh viên.
