Thao túng giá, làm giá trên thị trường chứng khoán ngày càng tinh vi

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh - Ảnh: Q.H.

Sáng 11-5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2021; tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2022.

Theo báo cáo của Chính phủ, tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực. GDP quý 1 ước tăng 5,03% so với cùng kỳ năm 2021.

CPI tháng 4 tăng 2,64% so với cùng kỳ năm trước, thấp nhất cùng kỳ các năm 2017-2022, tính chung 4 tháng, CPI tăng 2,1%, tương đối thấp so với cùng kỳ các năm 2018-2020...

Xuất khẩu, nhập khẩu phục hồi mạnh mẽ, đều tăng so với cùng kỳ năm trước. Các cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm trên thị trường chứng khoán.

Tuy nhiên, theo Chính phủ, giá dầu tăng cao sẽ tác động tiêu cực đến nhiều chỉ tiêu kinh tế vĩ mô năm 2022 và 2023.

Ngoài ra, nguy cơ nợ xấu; thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp có những phiên điều chỉnh mạnh trong tháng 4, một số vụ việc thao túng giá cổ phiếu tác động tiêu cực đến thị trường, tâm lý nhà đầu tư, tiềm ẩn rủi ro đối với tăng trưởng và thị trường tài chính nếu không có giải pháp kịp thời, quyết liệt.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu ra những rủi ro tiềm ẩn khi thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng nhanh. Trên thị trường cổ phiếu, thị trường chứng khoán phái sinh đã xuất hiện các hiện tượng thao túng giá, làm giá ngày càng tinh vi.

Việc thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin của một số doanh nghiệp đại chúng, công ty niêm yết, nhà đầu tư còn chưa bảo đảm.

Làm rõ rủi ro các doanh nghiệp không có khả năng trả nợ đến hạn báo cáo cho thấy năm 2021, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt 720.000 tỉ đồng, tăng 52,5% so với năm 2020.

Quý 1-2022, tổng giá trị phát hành đạt 56,4 ngàn tỉ đồng, trong đó phát hành riêng lẻ đạt 49,4 ngàn tỉ đồng, chiếm tỉ trọng 87,6% tổng giá trị phát hành; phát hành ra công chúng đạt 7.000 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng 12,4%.

Trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, ngành bất động sản và tài chính - ngân hàng vẫn chiếm tỉ trọng lớn nhất, lần lượt là 41,6% và 20,4% giá trị phát hành.

Cơ quan thẩm tra lưu ý cơ cấu thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn tồn tại sự mất cân đối.

Hầu hết các trái phiếu doanh nghiệp nhất là ngành bất động sản phát hành thuộc về các doanh nghiệp chưa niêm yết, sức khỏe doanh nghiệp còn yếu, trong khi nhiều trái phiếu không có tài sản bảo đảm.

“Đề nghị Chính phủ đánh giá cụ thể những rủi ro đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp thời gian vừa qua, trong đó cần làm rõ rủi ro các doanh nghiệp không có khả năng trả nợ đến hạn và có các giải pháp phù hợp để giải quyết”, ông Thanh nêu.

Cũng theo cơ quan thẩm tra, có ý kiến lo ngại việc xử lý các doanh nghiệp lớn vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng đến nợ xấu của các tổ chức tín dụng, đặc biệt là tâm lý e ngại đầu tư trên thị trường vốn, dẫn đến hạn chế huy động vốn cho nền kinh tế trong khi đây là một thị trường quan trọng.

Vì vậy đề nghị các cơ quan có liên quan nghiên cứu, đánh giá, có phương án ứng xử, tiếp cận phù hợp, kịp thời sửa đổi hoặc đề xuất sửa đổi các quy định pháp luật nhằm ổn định thị trường, tạo niềm tin cho nhà đầu tư...

Liên quan thị trường bất động sản, cơ quan thẩm tra đề nghị cần có giải pháp quản lý chặt chẽ các giao dịch bất động sản chưa đạt chuẩn, như sản phẩm không đủ điều kiện để bán, tính pháp lý kém như phân lô, bán nền bừa bãi.

Đồng thời cần hoàn thiện thể chế với việc định giá, tư vấn, phát hành, mua bán trái phiếu trong hệ thống theo hướng loại bỏ mọi xung đột lợi ích trên thị trường...

Ngoài ra, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn tình trạng đẩy giá đất trong đấu giá đất đai để trục lợi; hiện tượng cò đất, thổi giá đất tạo nên những cơn sốt ảo, làm bất ổn thị trường đất đai; hiệu quả sử dụng đất của các dự án dở dang có nhiều hạn chế, các lô đất đã trúng thầu hoặc trúng đấu giá nhưng lại sang nhượng qua tay để thu lợi, đầu tư dở dang hoặc bỏ đất trống, gây lãng phí...