Rừng ma đang phát triển khi mực nước biển dâng

Nước mặn tràn vào rừng ven biển giết chết cây cối, như những cây thông loblolly này ở Khu bảo tồn động vật hoang dã quốc gia Blackwater thuộc Vịnh Chesapeake. (Ảnh: Will Parson, Chương trình Vịnh Chesapeake)

Giống như những chiếc xương khổng lồ được trồng trong lòng đất, những cụm thân cây, vỏ cây bị lột sạch, đang xuất hiện dọc theo Vịnh Chesapeake trên bờ biển giữa Đại Tây Dương của nước Mỹ. Chúng là những khu rừng ma, tàn tích ám ảnh của những gì từng là những cánh rừng tuyết tùng và thông. Từ cuối thế kỷ 19, một dải cây ngày càng rộng này đã chết dọc theo bờ biển.

Những nghĩa địa cây cối này xuất hiện ở những nơi đất dốc thoai thoải xuống đại dương và nơi nước mặn ngày càng xâm lấn. Dọc theo bờ biển phía đông nước Mỹ , ở một số vùng bờ biển phía tây và những nơi khác, đất mặn hơn đã giết chết hàng trăm nghìn héc ta cây cối, để lại những bộ xương gỗ thường được bao quanh bởi đầm lầy.

Nhiều khu rừng ma

Khi những khu rừng chết này chuyển đổi, một số sẽ trở thành đầm lầy duy trì các dịch vụ hệ sinh thái quan trọng, chẳng hạn như đệm chống bão và lưu trữ carbon. Những khu vực khác có thể trở thành nơi sinh sống của thực vật xâm lấn hoặc không hỗ trợ bất kỳ sự sống thực vật nào và các dịch vụ hệ sinh thái sẽ bị mất.

Các nhà nghiên cứu đang nỗ lực tìm hiểu cách thức sự chuyển dịch ngày càng tăng này sang đầm lầy và rừng ma sẽ, xét về tổng thể, ảnh hưởng đến các hệ sinh thái ven biển.

Nhiều khu rừng ma là hậu quả của mực nước biển dâng, theo nhà sinh thái học ven biển Keryn Gedan của Đại học George Washington ở Washington, DC, đồng tác giả của một bài báo về quá trình nhiễm mặn của các hệ sinh thái ven biển trong "Đánh giá thường niên về khoa học biển năm 2025". Mực nước biển dâng cao có thể gây ra những cơn bão dữ dội hơn khiến nước mặn tràn lên trên bề mặt đất. Hạn hán và mực nước biển dâng cao có thể làm thay đổi mực nước ngầm dọc theo bờ biển, cho phép nước mặn di chuyển sâu hơn vào đất liền. Cây cối bị thiếu nước ngọt sẽ bị căng thẳng khi muối tích tụ.

Tuy nhiên, Gedan cho biết quá trình chuyển đổi từ rừng sống sang đầm lầy không nhất thiết là một thảm kịch. Đầm lầy cũng là đặc điểm quan trọng của hệ sinh thái ven biển. Và sự chuyển đổi từ rừng sang đầm lầy đã diễn ra trong suốt thời kỳ mực nước biển dâng cao trong quá khứ, Marcelo Ardón, nhà sinh thái học hệ sinh thái và nhà sinh địa hóa học tại Đại học bang North Carolina ở Raleigh cho biết.

Đầm lầy có lợi cho hệ sinh thái

Đầm lầy cung cấp nhiều lợi ích về hệ sinh thái. Chúng là môi trường sống của các loài chim và giáp xác, chẳng hạn như chim sẻ đầm lầy, chim wren đầm lầy, cua và trai. Chúng cũng là nơi sinh sống của các loài thực vật bản địa chịu được mặn, như cây cói và một số loại cỏ, cung cấp thức ăn và nơi trú ẩn cho động vật.

Các đầm lầy nước mặn cũng bảo vệ hệ sinh thái nội địa khỏi các cơn bão dọc theo biển, chịu đựng sức mạnh của gió lớn và bão, bảo vệ cây cối ở phía bên kia. Nghiên cứu gần đây cho thấy các đầm lầy rộng giúp ngăn chặn thêm các khu rừng ma bằng cách ngăn một số nước mặn tràn vào rừng.

Nhưng không phải tất cả các đầm lầy nước mặn đều có thể thay thế khả năng hấp thụ carbon của rừng. Ardón đã nghiên cứu các khu rừng ở Bán đảo Albemarle-Pamlico của Bắc Carolina, Mỹ. Ông phát hiện ra rằng những khu rừng này, nơi có cây bách hói, tuyết tùng trắng Đại Tây Dương và hỗn hợp các loại gỗ cứng rụng lá, lưu trữ nhiều carbon hơn các vùng đất ngập nước đang bắt đầu chiếm lấy chúng.

Và đầm lầy không phải lúc nào cũng phát triển khi cây chết. Khi rừng bị ngập quá nhanh, thay vào đó là bãi bồi và các dịch vụ từ cả cây và đầm lầy đều mất đi. Đôi khi, các loài thực vật xâm lấn di chuyển vào trước khi thực vật đầm lầy bản địa có thể bám rễ. Các loài động vật bản địa không thích nghi để ăn lau sậy này, vì vậy sự phổ biến của loài lau sậy này có thể ảnh hưởng đến các loài sinh vật khác, Stotts cho biết.

Nhiều khu rừng ma đang mở rộng; ước tính cho thấy rằng kể từ năm 1985, 11 phần trăm rừng trong Khu bảo tồn động vật hoang dã quốc gia Alligator River trên Bán đảo Albemarle-Pamlico đã được chuyển đổi thành đầm lầy... Nhà nghiên cứu Geden cho biết, cách duy nhất để làm chậm xu hướng này là chống lại mực nước biển dâng và biến đổi khí hậu.