Bác sĩ Nguyễn Văn Quảng, Quản lý Y khoa Vùng 4 - miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết chỉ một lượng nước nhỏ ở vật chứa, cũng có thể giúp trung gian truyền bệnh là muỗi vằn đẻ trứng và phát triển. Bác sĩ Quảng chỉ ra những người làm các công việc dưới đây rất dễ mắc sốt xuất huyết do tiếp xúc với muỗi trung gian truyền bệnh cao.
Người làm xây dựng
Theo bác sĩ Quảng, các công trình xây dựng có nhiều bồn chứa, thùng, bao bì, hộp đựng thức ăn, cống rãnh và các loại đất, đá, sắt thép... Khi trời mưa xuống, các vật dụng trở thành nơi tích trữ nước đọng, tạo điều kiện cho nơi muỗi vằn đẻ trứng, sinh sôi và trú ẩn.
Các kỹ sư xây dựng, thợ hồ, phụ hồ, bảo vệ phải làm việc tại công trình dài ngày, dễ có nguy cơ bị muỗi chích và làm lây truyền mầm bệnh. Như nước ta từng ghi nhận một ổ dịch sốt xuất huyết, với 45 trường hợp mắc tại một công trình xây dựng (ở quận 5, TP HCM) vào tháng 7/2022.
Những người làm thiện nguyện thường di chuyển nhiều nơi, điều kiện vệ sinh không đảm bảo dễ tiếp xúc với muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết. Ảnh: Quỳnh Trần
Người làm thiện nguyện
Người làm thiện nguyện cũng có nguy cơ mắc sốt xuất huyết cao. Họ thường có nhiều hoạt động như đến các vùng bão lũ, rừng núi, khu dân cư, vùng quê... để phát đồ từ thiện; giúp người dân sửa nhà; lội xuống cống rãnh, kênh rạch, vớt rác, dọn dẹp, hay đến các vùng có dịch để hỗ trợ y tế, chăm sóc người bệnh. Việc di chuyển nhiều nơi, làm việc và ở những nơi điều kiện vệ sinh không đảm bảo khiến tình nguyện viên có nguy cơ bị muỗi vằn đốt và truyền bệnh sốt xuất huyết cao hơn.
Hướng dẫn viên du lịch
Theo bác sĩ Quảng, sốt xuất huyết hiện đã thay đổi dịch tễ. Như tại Việt Nam, trước đây sốt xuất huyết chỉ tập trung ở Đồng bằng sông Cửu Long và ven biển miền Trung, nay xuất hiện ở Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên. Lý do là hệ thống giao thông phát triển, đô thị hóa, nhu cầu giao thương, du lịch của nhiều người tạo điều kiện cho muỗi vằn di chuyển đến nhiều nơi theo các phương tiện giao thông như máy bay, tàu hỏa, ô tô...
Những người làm công việc hướng dẫn viên du lịch thường di chuyển nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều người, nhiều vùng khí hậu khác nhau. Khi đến các quốc gia hoặc địa phương trong vùng dịch tễ, họ có nguy cơ cao lây nhiễm bệnh.
Công nhân vệ sinh
Các thùng rác, nơi chứa rác thải, phế liệu thường xuyên có nước đọng là nơi muỗi vằn đẻ trứng và sinh sôi. Bên cạnh đó, muỗi vằn cũng thường trú ẩn ở trong các góc tối, đồ dùng sinh hoạt, sách báo bỏ đi, quần áo...
Chúng hoạt động cao điểm vào lúc sáng sớm và chiều tối, sà vào đốt khi đánh hơi người. Các công nhân vệ sinh thường hoạt động vào khoảng thời gian này nên rất dễ bị muỗi đốt. Trong trường hợp con muỗi chích người mang virus Dengue sẽ dễ dàng truyền bệnh cho người lành.
Cách dự phòng
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus Dengue (DEN) gây nên. Bệnh lây truyền từ người này sang người khác qua vết đốt của muỗi vằn, chủ yếu là muỗi Aegypti Aedes mang virus. Bệnh gây ra các triệu chứng sốt cao, có thể trên 40 độ, phát ban, buồn nôn, nôn mửa, đau phía sau mắt, đau nhức đầu nghiêm trọng, đau khớp, nhức cơ...
Một khách làm nghề xây dựng tiêm vaccine sốt xuất huyết tại VNVC Nguyễn Duy Trinh 2, TP Thủ Đức, TP HCM. Ảnh: Diệu Thuần
Bệnh thường kéo dài 7-10 ngày, song có thể gây ra các triệu chứng như giảm tiểu cầu, cô đặc máu, sốc mất máu, tràn dịch màng phổi, xuất huyết não, suy gan, suy thận, suy đa tạng. Với thai phụ, sốt xuất huyết có thể gây sảy thai, thai chết lưu, sinh non, nguy hiểm đến tính mạng.
Một trong những cách phòng sốt xuất huyết hiệu quả là tiêm vaccine. Hiện Việt Nam có vaccine phòng hiệu quả 4 type huyết thanh virus Dengue lưu hành, giảm nguy cơ mắc bệnh hơn 80% đồng thời giảm nguy cơ nhập viện hơn 90%.
Vaccine tiêm cho trẻ từ 4 tuổi đến người lớn. Lịch tiêm gồm 2 mũi cách nhau ba tháng. Phụ nữ nên tiêm vaccine trước 3 tháng hoặc tối thiểu 1 tháng trước khi mang thai.
Ngoài vaccine, mọi người và những nhóm người đang làm các công việc trên nên phòng bệnh bằng cách tránh để muỗi đốt bằng ngủ màn, mặc quần áo dài, mang găng tay, khẩu trang, đội nón, ủng cao khi đi làm việc. Mọi người nên chủ động diệt muỗi, bọ gậy, loại bỏ các dụng cụ chứa nước thải, nước đọng xung quanh nhà để loại bỏ nơi ở của muỗi. Khi mắc bệnh, người dân cần đến bệnh viện sớm, không nên trì hoãn, quá kiêng khem khiến bệnh nặng hơn.
