Ô nhiễm không khí là vấn đề môi trường đặc biệt nghiêm trọng ở Hà Nội và nhiều tỉnh thành phía Bắc. Từ đầu mùa đông đến nay, Hà Nội trải qua nhiều đợt ô nhiễm không khí nghiêm trọng và kéo dài. Có những ngày như ngày 7/1, ứng dụng đo chỉ số chất lượng không khí IQAir xếp Hà Nội là thành phố ô nhiễm nhất thế giới với AQI ở ngưỡng 272 - mức tím, rất có hại cho sức khỏe con người.
Hà Nội dự kiến thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ) là khu vực giới hạn trong thành phố, nơi có mức độ ô nhiễm không khí cao. Các khu vực hạn chế phát thải dự kiến bao gồm một số điểm tại quận Hoàn Kiếm và quận Ba Đình.
Vì vậy, sáng nay (21/1), Báo Tiền Phong tổ chức Tọa đàm Giải pháp triển khai vùng phát thải thấp tại Hà Nội, nhằm xây dựng diễn đàn để cơ quan quản lý, chuyên gia, chính quyền địa phương cùng nhau thảo luận các giải pháp triển khai vùng phát thải thấp tại Hà Nội một cách hiệu quả, khả thi.
Thí điểm vùng phát thải thấp là vấn đề rất khó
Tại Tọa đàm, ông Nguyễn Cương Quyết - Phó trưởng Phòng TN&MT quận Ba Đình cho biết: Thí điểm vùng phát thải thấp là vấn đề rất khó, không hề đơn giản.
Về việc thực hiện Nghị quyết 47 năm 2024 của HĐND TP Hà Nội về thiết lập vùng phát thải thấp, quận Ba Đình đã chuẩn bị sẵn sàng với sự đồng thuận từ cả hệ thống chính trị.
Quận Ba Đình dự kiến chọn các khu vực như phố đi bộ Đảo Ngọc Ngũ Xã, hồ Ngọc Khánh, và đường Phạm Huy Thông để thí điểm. Tuy nhiên, việc triển khai cần gắn với liên kết vùng, chẳng hạn Đảo Ngọc Ngũ Xã liên quan đến trục đường Yên Phụ, hay phố Phạm Huy Thông gắn với trục Nguyễn Chí Thanh. Do đó, cần có nghiên cứu cụ thể để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả khi thực hiện.
Không khí Hà Nội ô nhiễm khi vào mùa đông. Ảnh: VTC News
Còn bà Trịnh Thị Minh Phương, Phó Trưởng phòng TN&MT, UBND quận Hoàn Kiếm, cho biết tại Tọa đàm rằng những khó khăn và thuận lợi trong triển khai vùng phát thải thấp của quận Hoàn Kiếm và quận Ba Đình có nhiều điểm tương đồng.
Ngay sau khi HĐND TP Hà Nội ban hành Nghị quyết 47/2024, lãnh đạo quận Hoàn Kiếm đã tổ chức họp khẩn nhằm tìm kiếm các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Hiện quận đang đề xuất mở rộng phố đi bộ để hạn chế phương tiện giao thông cá nhân, đồng thời phát triển hệ thống xe điện chạy xuyên toàn quận, góp phần cải thiện chất lượng không khí nội đô, phù hợp với mục tiêu của Nghị quyết 47.
Vùng phát thải thấp không phải “cây đũa thần”
Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam Hoàng Dương Tùng đã có những chia sẻ tại Tạo đàm về việc áp dụng vùng phát thải thấp tại Hà Nội.
Ông lưu ý rằng, vùng phát thải thấp không phải "cây đũa thần", chỉ là một trong những biện pháp góp phần cải thiện ô nhiễm không khí TP. Hà Nội. Tuy nhiên, hiệu quả của vùng phát thải thấp đã được chứng minh ở rất nhiều nước, ví dụ tại châu Âu đã có hơn 300 vùng phát thải thấp.
Qua nghiên cứu tài liệu và kinh nghiệm từ các thành phố trên thế giới, kết quả triển khai các vùng phát thải thấp phụ thuộc rất lớn vào cách thức thực hiện. Đặc biệt là việc thiết kế vùng phát thải thấp không hề đơn giản, đòi hỏi nhận thức đúng đắn, thiết kế phù hợp và hành động hiệu quả. Mặc dù mục tiêu chung là giảm thiểu ô nhiễm, nhưng không có mô hình cố định nào áp dụng cho tất cả các trường hợp.
Ông Hoàng Dương Tùng. Ảnh: TPO
Trước mắt, cần xây dựng hệ thống tài liệu chi tiết để quận Hoàn Kiếm và Ba Đình có cơ sở định hướng lập đề án cụ thể, tránh tình trạng thiếu định hướng. Đặc biệt, các giải pháp phải được nghiên cứu và đưa ra trước khi triển khai, dựa trên nguyên tắc đôi bên cùng có lợi.
Các giải pháp có thể bao gồm: hỗ trợ kiểm định xe máy, hỗ trợ chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe điện, xây dựng trụ sạc điện tại hai quận, giảm giá vé giao thông công cộng, và phát triển hệ thống cho thuê xe đạp, xe điện. Ngoài ra, cần chú trọng giải quyết các vấn đề liên quận để tăng cường khả năng thực hiện và đảm bảo tính đồng bộ trong triển khai.
Vùng phát thải thấp (LEZ) dự kiến là khu vực giới hạn trong thành phố Hà Nội, nơi có mức độ ô nhiễm không khí cao. Các khu vực hạn chế phát thải dự kiến bao gồm:
Một là thuộc vùng bảo vệ nghiêm ngặt và vùng hạn chế phát thải được xác định tại quy hoạch thủ đô đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050. Tiêu chí này bao gồm các quận của Hà Nội hiện nay cũng như năm huyện sắp lên quận và hai thành phố mới sắp được thành lập.
Hai là khu vực thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông.
Ba là chất lượng không khí đánh giá trong tối thiểu một năm không đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí.
Bốn là khu vực đủ điều kiện áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về phát thải của phương tiện giao thông.
Năm là các xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường được dán tem nhãn, nhận dạng biển số thì được lưu thông trong vùng phát thải thấp.
Sáu là khu vực mà chính quyền và người dân đồng thuận xây dựng vùng phát thải thấp với tỷ lệ đồng thuận đạt từ 51% trở lên.
Các loại phương tiện dự kiến bị hạn chế ở khu vực phát thải thấp của Hà Nội là: ô tô chạy bằng xăng, rơ moóc và sơ mi rơ moóc, xe mô tô chạy bằng xăng, xe gắn máy chạy bằng xăng.
