Đề xuất quy định chưa từng có ở Việt Nam để thực hiện loạt dự án trọng điểm quốc gia

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố Dự thảo Nghị định Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP ngày 16/11/20218 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp. Trong đó, có đề cập đến một số nội dung quan trọng như bổ sung việc tạm sử dụng rừng để xây dựng công trình tạm phục vụ thi công những dự án đường giao thông và đường sắt để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia.

Dự thảo Nghị định số 156 cũng quy định không chuyển mục đích sử dụng rừng khi tạm sử dụng phục vụ dự án giao thông trọng điểm quốc gia.

Dự thảo giải thích: "Tạm sử dụng rừng là việc sử dụng rừng để thực hiện thi công công trình tạm phục vụ thi công dự án lưới điện; thi công công trình tạm phục vụ thi công dự án quan trọng quốc gia về đường giao thông, đường sắt để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, xây dựng, điện lực, giao thông và các pháp luật khác có liên quan nhưng không chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với diện tích tạm sử dụng rừng".

Việt Nam chưa có quy định trước đây

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, công trình tạm là những hạng mục cần thiết, cấp thiết để thực hiện các dự án đường giao thông, đường sắt, chẳng hạn như đường vận chuyển trang thiết bị, vật liệu xây dựng, lắp đường ray…

Vì vậy, tạm sử dụng rừng để thi công các dự án đường giao thông, đường sắt có ý nghĩa và tác động tích cực đến tiến độ thực hiện và hiệu quả thực hiện dự án; nhất là các dự án như: Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam và dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Đại diện của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, 2 dự án quan trọng trên đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024 và Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/2/2025. Đây là các dự án mà Quốc hội cho phép được áp dụng nhiều chính sách đặc thù, đặc biệt, trong đó có chính sách tạm sử dụng rừng nhằm thực hiện thi công công trình tạm phục vụ dự án.

Chính vì vậy, việc bổ sung việc tạm sử dụng rừng để xây dựng công trình tạm phục vụ thi công các dự án đường giao thông, đường sắt trên, xuất phát từ nhu cầu thực cấp thiết phát sinh trong thực tiễn, khi các dự án chỉ có nhu cầu tạm sử dụng diện tích rừng trong quá trình thi công, không chuyển mục đích sử dụng rừng cũng như đất lâm nghiệp.

Tuy nhiên, theo đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trên thực tế, hiện nay, Nghị định số 27/2023/NĐ-CP ngày 06/3/2024 của Chính phủ chưa có quy định về đối tượng được tạm sử dụng rừng cho những dự án đường giao thông và đường sắt quan trọng quốc gia. Do đó, để đảm bảo tiến độ xây dựng 2 dự án đường sắt cấp thiết quan trọng quốc gia nêu trên, việc xây dựng nghị định thay thế Nghị định số 27/2024/NĐ-CP ngày 6/3/2024 của Chính phủ để bổ sung quy định về đối tượng được tạm sử dụng rừng để phục vụ thi công các dự án đường giao thông và đường sắt là rất cần thiết.

Đánh giá tác động đối với đối tượng chịu tác động được quy định trong dự thảo Nghị định, đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, theo báo cáo của 39 địa phương báo cáo về kết quả tạm sử dụng rừng theo quy định tại Nghị định số 27/2024/NĐ-CP, có 37/39 tỉnh không có dự án tạm sử dụng rừng. Trong khi đó, tại 2/39 tỉnh còn lại, có 4 dự án đề nghị phê duyệt phương án tạm sử dụng rừng và đã được cấp có thẩm quyền quyết định phê duyệt để thực hiện dự án đường dây điện.

Theo đó, ở tỉnh Nghệ An có 3 dự án, bao gồm: Dự án đường dây 500kV Quảng Trạch - Quỳnh Lưu; Dự án đường dây 500kV Quỳnh Lưu - Thanh Hóa; Dự án đường dây 220kV Trạm cắt Nậm Sum - Nông Cống; với tổng diện tích tạm sử dụng rừng là 6,78258 ha. Tại tỉnh Quảng Nam có 1 Dự án Trạm cắt 220kV Đăk Ooc và những đường dây đấu nối Nhà máy thủy điện Nam Emoun (Lào) vào hệ thống điện Việt Nam, với tổng diện tích sử dụng tạm là 1,3272 ha, trong đó bao gồm cả diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng.