Đây là nhận định của ông Đàm Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo Quốc gia, tại hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm giáo dục sở hữu trí tuệ dành cho học sinh phổ thông tại Việt Nam” do Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam tổ chức.
Theo ông Thắng, bên cạnh mô hình kinh doanh, tài sản trí tuệ là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên, nhận thức về sở hữu trí tuệ vẫn chưa được quan tâm đúng mức.
“Nhiều công ty khởi nghiệp có mô hình kinh doanh rất tốt, nhưng nhìn chung vẫn cần nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ”, ông nhận định. “Các vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ ngày càng phổ biến, với khoảng 6-7 trên 10 doanh nghiệp gặp vướng mắc trong lĩnh vực này.”
Một trong những mục tiêu quan trọng của doanh nghiệp đổi mới sáng tạo là thoái vốn. Tuy nhiên, nếu không chú trọng xác lập quyền sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc thuyết phục nhà đầu tư mua lại với giá cao.
Thực trạng này khiến các tổ chức hỗ trợ, như Hội đồng Cố vấn Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo, phải dành nhiều nguồn lực và thời gian để giúp đỡ doanh nghiệp. Vì vậy, ông Đàm Quang Thắng đề xuất đưa sở hữu trí tuệ trở thành một môn học bắt buộc trong chương trình đào tạo cho doanh nghiệp, cộng đồng và các tổ chức hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Bên cạnh đó, cần xây dựng các tổ chức trung gian như Viện Khoa học Sở hữu Trí tuệ, Viện Định giá... nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xác lập và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Đại diện Hội đồng Cố vấn Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo cũng chia sẻ về mô hình quản lý và khai thác tài sản trí tuệ mà tổ chức này đang hỗ trợ doanh nghiệp. Theo đó, doanh nghiệp có thể xác lập tài sản trí tuệ, sau đó sử dụng chính những tài sản này để vay ngân hàng hoặc góp vốn.
“Nguồn lực tài sản trí tuệ trong cộng đồng hiện nay rất lớn nhưng vẫn chưa được khai thác hiệu quả”, ông Thắng nhận định.
Giáo dục sở hữu trí tuệ gắn liền tương lai nền kinh tế đất nước
Ông Lưu Hoàng Long, Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ, cho biết rằng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, sở hữu trí tuệ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao trình độ công nghệ và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.
'Để phát triển hệ thống sở hữu trí tuệ quốc gia một cách đồng bộ và bền vững, việc giáo dục sở hữu trí tuệ cho thế hệ trẻ, đặc biệt từ cấp học sinh phổ thông, là điều cần thiết.', Cục trưởng Cục Sở hữu Trí tuệ Lưu Hoàng Long, nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, đại diện Vụ Giáo dục Phổ thông thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết Việt Nam hiện có 23,2 triệu học sinh phổ thông, chiếm gần một phần tư dân số cả nước. Đây là nhóm đối tượng có tiềm năng lớn trong giáo dục về sở hữu trí tuệ và khởi nghiệp sáng tạo, góp phần thúc đẩy nền kinh tế trong tương lai.
Bà Altayework, Trưởng bộ phận đào tạo trực tuyến Học viện Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO), khẳng định rằng đổi mới sáng tạo là nền tảng của sự tiến bộ, còn sở hữu trí tuệ chính là yếu tố đồng hành quan trọng nhất trong quá trình này.
Theo báo cáo “Chỉ số Tài sản Sở hữu Trí tuệ Toàn cầu 2024” của WIPO, năm 2023 ghi nhận kỷ lục gần 3,5 triệu đơn đăng ký sáng chế, với Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản là những quốc gia dẫn đầu. Tính đến tháng 11/2024, dữ liệu từ Darts-ip cho thấy hơn 2,4 triệu vụ kiện liên quan đến bản quyền đã và đang diễn ra trên toàn cầu.
Các chuyên gia ước tính thiệt hại do mất cắp, vi phạm sở hữu trí tuệ và hàng giả lên đến hàng trăm tỷ USD mỗi năm trên thế giới. Riêng tại Mỹ, Ủy ban Thương mại Quốc tế báo cáo rằng những vụ việc liên quan đến sở hữu trí tuệ đã gây thiệt hại khoảng 600 tỷ USD trong năm 2018.
