Các nhà nghiên cứu tại Đại học Elon đã tiến hành một nghiên cứu sâu rộng, khảo sát hàng trăm chuyên gia công nghệ để tìm hiểu tác động tiềm tàng của AI đối với nhân loại. Câu trả lời đi kèm với một cảnh báo nghiệt ngã: Nhiều chuyên gia công nghệ lo lắng AI sẽ khiến các kỹ năng căn bản như sự đồng cảm và tư duy sâu sắc trở nên tồi tệ hơn.
Báo cáo có tựa đề "Tương lai của con người", dài gần 300 trang, được công bố vào ngày 4/4, đưa ra những phân tích từ 301 nhà lãnh đạo công nghệ, trong đó có Vint Cerf – một trong những “cha đẻ Internet” và hiện là Phó Chủ tịch Google.
Trong bài luận gửi Đại học Elon, nhà tương lai học John Smart bày tỏ lo lắng, trong khi một nhóm nhỏ ngày càng hưởng lợi lớn từ các công cụ AI, hầu hết mọi người sẽ từ bỏ quyền tự quyết, sáng tạo, ra quyết định và kỹ năng quan trọng khác cho AI chưa hoàn thiện.
Cuộc đua phát triển AI hiện đang thu hút nhiều tỷ USD đầu tư từ các tập đoàn lớn như Google, Microsoft và Meta, với mục tiêu tạo ra các “tác nhân AI” có khả năng thay thế con người trong nhiều nhiệm vụ. Tuy nhiên, báo cáo của Đại học Elon đặt câu hỏi liệu những lời hứa về việc AI sẽ giải phóng con người khỏi các công việc bình thường để tập trung vào sáng tạo có thực sự trở thành hiện thực hay không. Nghiên cứu gần đây từ Microsoft và Đại học Carnegie Mellon cũng chỉ ra việc sử dụng các công cụ AI tạo sinh có thể làm suy giảm kỹ năng tư duy phản biện của con người.
Hơn 60% chuyên gia được khảo sát dự đoán AI sẽ thay đổi khả năng của con người một cách "sâu sắc và có ý nghĩa" hoặc "cơ bản, mang tính cách mạng" trong thập kỷ tới. Tuy nhiên, chỉ 16% tin rằng thay đổi chủ yếu tích cực, trong khi 23% dự báo tác động tiêu cực sẽ chiếm ưu thế, phần còn lại cho rằng lợi – hại ngang nhau.
Người tham gia khảo sát cũng dự đoán 12 phẩm chất như EQ, đồng cảm, đánh giá đạo đức và sức khỏe tinh thần sẽ chịu ảnh hưởng tiêu cực rõ rệt vào năm 2035 nếu con người ngày càng dựa vào AI để giải quyết các vấn đề cá nhân và xã hội.
Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin CNN, Vint Cert nói con người sẽ sớm dựa vào các “tác nhân AI”, từ ghi chú trong cuộc họp đến đặt bữa tối, đàm phán hợp đồng hay lập trình. Song, bên cạnh giúp con người tiết kiệm thời gian, năng lượng, ông lo lắng họ sẽ trở nên lệ thuộc vào AI dù các hệ thống hoàn toàn có thể gặp sai sót. Ông cũng kêu gọi tính minh bạch trong việc phát triển AI, bao gồm việc xây dựng các “dấu vết kiểm toán” để tìm và sửa khi AI mắc lỗi.
Trong khi đó, Tracey Follows, Giám đốc điều hành Futuremade, dự đoán AI sẽ không chỉ dừng lại ở các chatbot trên màn hình mà còn tích hợp vào cuộc sống hàng ngày qua thiết bị đeo và không gian sống.
Tuy nhiên, bà lo ngại con người có thể giao phó cả những hành động mang tính nhân văn, như sự đồng cảm hay hỗ trợ tinh thần, cho AI. Follows viết: “Con người có thể hình thành sự gắn bó cảm xúc với nhân vật AI, làm dấy lên lo ngại về việc liệu các mối quan hệ thực sự có bị thay thế bởi kết nối kỹ thuật số dễ kiểm soát hơn hay không”.
Dù vậy, báo cáo cũng ghi nhận một số triển vọng tích cực. Các chuyên gia kỳ vọng AI sẽ thúc đẩy sự tò mò và khả năng học hỏi, ra quyết định, tư duy sáng tạo. Các công cụ AI hiện nay đã cho thấy tiềm năng trong việc sáng tạo nghệ thuật hay giải quyết vấn đề lập trình, đồng thời mở ra những loại hình công việc mới trong tương lai.
Trước những thay đổi mà AI mang lại, các chuyên gia nhấn mạnh vẫn còn thời gian để định hướng công nghệ này theo hướng tích cực thông qua các quy định, “xóa mù” kỹ thuật số và đơn giản nhất là ưu tiên các mối quan hệ giữa con người với nhau.
(Theo CNN)
