10 tháng lênh đênh giữa biển, nam thanh niên trầm cảm tới mức muốn tự sát

Sinh ra và lớn lên ở vùng quê ven biển Nam Định, từ nhỏ Trần Văn Lập (33 tuổi) quen với những con sóng, những cơn giông bão và cả những câu chuyện của gia đình về chuyến đi dài ngày trên đại dương. Khi lớn lên, anh chọn nghề lái tàu biển, công việc vừa mang lại thu nhập ổn định, vừa giúp tiếp nối truyền thống.

Mỗi chuyến đi kéo dài từ 8 đến 10 tháng, anh chỉ có thể làm bạn với biển cả, không gia đình, bạn bè thân thiết. Điều khó khăn hơn cả chính là rào cản ngôn ngữ. Trên tàu, anh phải làm việc suốt ngày đêm với nhiều thuyền viên nước ngoài, nhưng vốn ngoại ngữ hạn chế khiến anh không thể giao tiếp. Anh chỉ trao đổi những câu nói tối thiểu, làm việc xong lại thu mình trong phòng.

Khoảng bốn tháng trước, anh bắt đầu cảm thấy bất ổn. Ban đầu, chỉ là những mệt mỏi không rõ nguyên nhân. Anh thường xuyên mất ngủ, trằn trọc đến gần sáng nhưng khi dậy lại thấy kiệt sức. Cảm giác lo lắng đeo bám cả ngày, khiến anh khó tập trung vào công việc.

Dần dần, những triệu chứng ngày càng nghiêm trọng hơn, anh trở nên nóng nảy, dễ cáu gắt với đồng nghiệp, thậm chí với cả gia đình mỗi khi gọi về. Những điều nhỏ nhặt cũng khiến anh khó chịu. Người đàn ông không còn cảm thấy niềm vui hay động lực trong bất kỳ điều gì.

Mỗi ngày trôi qua với anh giống như vòng lặp luẩn quẩn, chỉ làm việc và tồn tại. Tồi tệ hơn, có lúc anh cảm thấy cuộc sống này vô nghĩa. Những suy nghĩ tiêu cực bắt đầu xuất hiện nhiều hơn. Anh nghĩ về cái chết muốn buông bỏ tất cả.

Khi về đất liền, nam thanh niên tâm sự với anh trai. Tất cả đều ngạc nhiên vì trước nay ai cũng nghĩ Lập là người mạnh mẽ, không dễ bị cảm xúc tác động. Thấy Lập xuống tinh thần rõ rệt, anh trai đưa đi khám, bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai chẩn đoán, Lập bị trầm cảm nặng, có ý định tự sát. Bác sĩ khuyên cần nhập viện ngay để điều trị.

Những buổi trị liệu bắt đầu có hiệu quả. Anh học cách nhìn nhận những suy nghĩ tiêu cực của mình thay vì để chúng kiểm soát anh. Sau ba tuần điều trị, sức khoẻ tâm thần của anh cải thiện đáng kể. Anh bắt đầu ngủ ngon hơn, không còn cảm giác muốn từ bỏ cuộc sống.

Một trường hợp khác cũng trong tình cảnh tương tự làngười phụ nữ 40 tuổi (Hà Nội) làm công nhân, gặp áp lực do công việc nhiều, phải tăng ca thường xuyên. Ba tháng nay, chị sụt 5 kg, ăn không ngon, mệt mỏi, mất ngủ, tâm lý chán nản và nhiều lần nghĩ đến cái chết.

Chị được đưa đến Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai khám. Bác sĩ chẩn đoán chị trầm cảm giai đoạn nặng, có ý tưởng tự sát. Phác đồ điều trị là dùng thuốc kèm biện pháp tâm lý.

Sau 15 ngày, tình trạng người phụ nữ được cải thiện, đỡ buồn chán và bi quan, hết ý tưởng tự sát, ăn ngon miệng, đêm ngủ tốt. Bệnh nhân xuất viện, người nhà được bác sĩ hướng dẫn theo dõi sát, đặc biệt là vào ban đêm và rạng sáng, tái khám theo lịch hẹn.

Theo bác sĩ Trần Thị Thu Hà, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, trầm cảm là rối loạn tâm thần thường gặp, biểu hiện bằng cảm xúc buồn, mất quan tâm thích thú, giảm năng lượng, cảm giác tội lỗi hoặc đánh giá thấp bản thân, rối loạn giấc ngủ và ăn uống, kém tập trung. Bệnh kéo dài và tái diễn, làm ảnh hưởng đến cuộc sống và chức năng của người bệnh.

Khoảng thời gian dễ xảy ra trầm cảm là từ tuổi thiếu niên đến giữa tuổi 40, nhưng gần 40% trải qua giai đoạn trầm cảm đầu tiên trước 20 tuổi, với độ tuổi khởi phát trung bình là vào giữa những năm 20 (trung bình 25 tuổi). Tỷ lệ trầm cảm ở phụ nữ cao gần gấp đôi so với nam giới, tỷ lệ mắc bệnh cao nhất xảy ra vào năm 20-30 tuổi, giảm dần năm 50-60 tuổi.

Mỗi tháng Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận khoảng 8.000 bệnh nhân khám ngoại trú có rối loạn tâm thần. Riêng tháng 2/2025, Viện Sức khoẻ Tâm thần tiếp nhận 5.888 trường hợp tới khám các vấn đề liên quan đến rối loạn tâm thần. Trong đó, 15% bệnh nhân nội trú được chẩn đoán trầm cảm, độ tuổi hay gặp là 40, nam ít hơn nữ nhưng tình trạng bệnh nặng hơn. 

Theo các chuyên gia, làm việc quá sức dẫn đến mệt mỏi, stress, rối loạn giấc ngủ, thậm chí có thể dẫn đến trầm cảm. Do đó, mọi người cần ăn uống cân bằng, lành mạnh, tập thể dục và ngủ đủ giấc. Ngoài ra, nên dành thời gian giải trí, thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng.

Người gặp tình trạng kiệt quệ, có dấu hiệu trầm cảm cần tăng cường kết nối xã hội, tìm kiếm sự giúp đỡ, trò chuyện về những vấn đề đang gặp phải, điều trị kịp thời, tránh hậu quả nghiêm trọng.