Các trường hợp phong tỏa tài khoản ngân hàng
Theo quy định tại Điều 124 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, việc phong tỏa tài khoản ngân hàng, tổ chức tín dụng khác hoặc Kho bạc Nhà nước là biện pháp khẩn cấp tạm thời nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của đương sự, bảo vệ bằng chứng, giữ gìn tài sản tránh những thiệt hại không thể khắc phục hoặc đảm bảo việc thi hành án.
Biện pháp phong tỏa tài khoản được áp dụng khi trong quá trình giải quyết vụ án có căn cứ xác định người có nghĩa vụ sở hữu tài khoản tại ngân hàng, tổ chức tín dụng khác hoặc Kho bạc Nhà nước, đồng thời việc áp dụng biện pháp này là cần thiết để đảm bảo cho việc giải quyết vụ án hoặc thi hành án.
Nghị định số 52 về thanh toán không dùng tiền mặt, có hiệu lực từ 1/7/2024, quy định tài khoản thanh toán sẽ bị phong tỏa một phần hoặc toàn bộ số dư trên tài khoản trong những trường hợp cụ thể sau:
Theo thỏa thuận trước giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Chủ tài khoản cũng có thể yêu cầu phong tỏa tài khoản để tạm dừng giao dịch trong một khoảng thời gian nhất định;
Theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, ví dụ cơ quan điều tra có thể phong tỏa tài khoản để phục vụ công tác điều tra;
Khi phát hiện có nhầm lẫn, sai sót trong việc ghi “Có” nhầm vào tài khoản thanh toán của khách hàng, hoặc khi thực hiện yêu cầu hoàn trả tiền từ tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chuyển tiền do có sự nhầm lẫn, sai sót so với lệnh thanh toán ban đầu, tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phải ghi “Có” vào tài khoản thanh toán của khách hàng. Số tiền bị phong tỏa trên tài khoản thanh toán không được vượt quá số tiền đã bị nhầm lẫn, sai sót;
Khi có yêu cầu của một trong các chủ tài khoản thanh toán chung: Trường hợp này chỉ áp dụng cho tài khoản thanh toán chung, do nhiều người cùng sở hữu.
Quy định về chấm dứt phong tỏa tài khoản ngân hàng
Nghị định số 52 quy định việc chấm dứt phong tỏa tài khoản thanh toán như sau:
Theo thỏa thuận bằng văn bản giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán;
Khi có quyết định chấm dứt phong tỏa từ cơ quan có thẩm quyền theo quy định pháp luật;
Sau khi đã xử lý xong sai sót, nhầm lẫn trong thanh toán chuyển tiền;
Khi có yêu cầu chấm dứt phong tỏa từ tất cả các chủ tài khoản thanh toán chung hoặc theo thỏa thuận trước được thực hiện bằng văn bản giữa tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và những chủ tài khoản thanh toán chung.
Nghị định 52 cũng nêu rõ, tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, chủ tài khoản thanh toán, và cơ quan có thẩm quyền nếu thực hiện hoặc yêu cầu phong tỏa tài khoản thanh toán trái pháp luật và gây ra những thiệt hại cho chủ tài khoản sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật.
