Phía sau động thái nhấn nút tạm dừng thuế quan của ông Trump

Vì sao ông Trump phải tạm hoãn kế hoạch áp thuế?

Ngay sau khi công bố kế hoạch tăng thuế mạnh tay với các nước, trong đó có mức thuế 125% với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, ông Trump đã đối mặt với áp lực dữ dội từ nhiều phía: giới tài chính, doanh nghiệp, các nghị sĩ và cả nội bộ chính quyền. Dù chỉ vài ngày trước còn tuyên bố “chính sách của tôi sẽ không bao giờ thay đổi”, ông Trump đã buộc phải tạm hoãn thực thi thuế trong vòng 90 ngày với hầu hết các quốc gia, trừ Trung Quốc.

Trọng tâm của sự đảo chiều này đến từ sự hoảng loạn trong thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ – vốn là kênh đầu tư an toàn – nhưng lại bị bán tháo mạnh trong những ngày qua. Điều này khiến các cố vấn kinh tế trong Nhà Trắng, đặc biệt là Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, phải lên tiếng cảnh báo ông Trump về hậu quả nghiêm trọng tiềm tàng.

Bên cạnh đó, những cuộc gọi dồn dập từ các lãnh đạo doanh nghiệp, các đồng minh chính trị và nội các cho thấy sự lo lắng lan rộng. Không chỉ phản ánh sự mất niềm tin vào chính sách thuế, tình hình còn đặt ra nguy cơ về một cuộc suy thoái nếu ông Trump không kịp thời điều chỉnh.

Ngay cả khi đã tạm dừng áp thuế, ông Trump vẫn chưa đưa ra kế hoạch rõ ràng cho sau 90 ngày tới, khiến thị trường tiếp tục đứng trước khả năng biến động mới.

Theo nguồn tin từ Nhà Trắng, quyết định hoãn áp thuế được đưa ra khá chóng vánh, theo đúng phong cách “tùy hứng” của ông Trump. Trong cuộc họp tại Phòng Bầu dục với hai cố vấn – Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick – ông Trump đã tự tay gõ ra thông báo trên mạng xã hội Truth Social mà không thông qua pháp lý hay cố vấn pháp lý nào.

Trước đó cùng ngày, ông vẫn đăng bài về thị trường chứng khoán mà không hé lộ ý định thay đổi chính sách. Ngay cả Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer – người đang điều trần để bảo vệ chính sách thuế – cũng hoàn toàn bất ngờ trước thông báo đảo chiều từ Tổng thống.

Trong khi đó, những người thân cận như Bessent cố gắng "định hình lại" quyết định này như một phần trong chiến lược lớn của ông Trump nhằm kéo các nước về bàn đàm phán thương mại. Nhưng bản thân ông Trump sau đó thừa nhận lý do thật sự đến từ việc “người ta bắt đầu lo lắng” và thị trường thì “ảm đạm".

Loạt áp lực lên việc áp thuế

Trái phiếu chính phủ Mỹ thường được xem là nơi trú ẩn an toàn khi thị trường cổ phiếu biến động. Nhưng kể từ khi ông Trump công bố chính sách thuế mới, tình hình đã đảo ngược: trái phiếu bị bán tháo, lợi suất tăng vọt, và sự thiếu hụt thanh khoản trở nên rõ rệt.

Cuộc đấu giá trái phiếu đầu tiên sau thông báo áp thuế thu hút ít sự quan tâm – dấu hiệu cho thấy thị trường đang mất niềm tin vào sự ổn định tài chính của Mỹ. Dù trên truyền hình, ông Bessent trấn an rằng đây là “bình thường nhưng hơi khó chịu”, nhưng trong nội bộ, Bộ Tài chính đã vô cùng lo lắng.

Chính ông Bessent là người đã trực tiếp gặp ông Trump vào sáng thứ Tư và nhấn mạnh về rủi ro tài chính nếu không có điều chỉnh ngay lập tức. Với kinh nghiệm sâu rộng trong lĩnh vực trái phiếu, ông là người có ảnh hưởng lớn trong quyết định hoãn thuế lần này.

Trong những ngày hỗn loạn, đường dây nóng trong Nhà Trắng gần như bị "cháy máy" bởi các cuộc gọi từ CEO, chính trị gia và các cố vấn thân cận. Các lãnh đạo doanh nghiệp đã yêu cầu được nói chuyện trực tiếp với Tổng thống để phản đối chính sách thuế.

Chánh văn phòng Susie Wiles được cho là người có ảnh hưởng đặc biệt, khi bà nhấn mạnh với ông Trump rằng tình trạng thị trường lao dốc đang khiến ông mất dần điểm tín nhiệm chính trị – một yếu tố sống còn nếu ông muốn thúc đẩy các chương trình nghị sự sắp tới.

Dù một số cố vấn vẫn cố gắng mô tả quyết định này là “bước đi chiến lược” nằm trong kế hoạch, nhưng ông Trump thì thẳng thắn hơn. Ông thừa nhận bản thân theo dõi thị trường rất sát sao và nhận ra “mọi người bắt đầu phát hoảng”.

Dù bị cho là nhượng bộ sau một tuần thị trường hỗn loạn, ông Trump vẫn cố gắng biến việc hoãn thuế thành một chiến thắng chính trị. Ông phát biểu trước báo chí: “Đây là mức tăng lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán. Nếu tiếp tục thế này, chúng ta sẽ trở lại như bốn tuần trước.”

Khi được hỏi liệu cú “quay xe” này có làm mất uy tín hay không, ông Trump đáp: “Bạn phải linh hoạt. Trong thị trường tài chính, mọi thứ thay đổi rất nhanh – nhìn xem hôm nay mọi thứ thay đổi thế nào.”

Với phong cách chính trị đầy bất ngờ, ông Trump tiếp tục khiến ngay cả những người thân cận cũng không đoán được bước đi tiếp theo. Câu hỏi lớn đặt ra hiện nay là: sau 90 ngày, điều gì sẽ xảy ra?