Mỹ công bố áp thuế hàng Việt 46%: Cần chiến lược đa chiều, đối thoại bền bỉ

Không đơn thuần là quyết định kinh tế?

Theo TS. Santiago Velasquez - Phó Chủ nhiệm chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh (MBA) tại Trường Đại học RMIT Việt Nam, mức thuế 46% nếu được áp lên hàng hóa Việt Nam sẽ đặt ra nhiều thách thức. Phương pháp tính toán mức thuế cho từng nền kinh tế cũng thu hút sự chú ý vì tính chất phi truyền thống, khi chỉ dựa vào thâm hụt thương mại song phương mà không xác định rõ mức thuế quan hoặc rào cản phi thuế quan thực tế mà các nước đang áp dụng cho hàng hóa Mỹ.

“Động thái áp thuế đối với hơn 180 quốc gia và vùng lãnh thổ không đơn thuần là quyết định kinh tế mà có thể được coi là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Mỹ, có khả năng nhằm định hình lại ảnh hưởng toàn cầu của quốc gia này. Việt Nam và các nước khác đang phải đối mặt với hậu quả của những dòng chảy địa chính trị to lớn khiến họ phải đánh giá lại vị thế của mình so với cả hai cường quốc là Mỹ và Trung Quốc”, ông Santiago Velasquez nói.

Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng và thúc đẩy tăng trưởng thương mại đáng kể.

Lý giải việc Việt Nam lại phải đối mặt với mức thuế cao, TS. Đặng Thảo Quyên - Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Kinh doanh quốc tế Trường Đại học RMIT - cho rằng, một phần là do Việt Nam đã đạt được thành công ấn tượng về kinh tế và đang đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu đầy biến động.

Doanh nghiệp quốc tế đa dạng hóa sản xuất khiến Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng và thúc đẩy tăng trưởng thương mại đáng kể, đặc biệt là với Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Thành công này tiếp tục với việc Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn cho đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Theo Cục Đầu tư nước ngoài - Bộ Tài chính, tổng vốn FDI đăng ký đạt gần 11 tỷ USD trong quý I năm nay, tăng gần 35% so với cùng kỳ năm trước, trong khi vốn giải ngân tăng hơn 7% lên 4,96 tỷ USD.

Tuy nhiên, thành công này cũng khiến Việt Nam dễ bị chĩa mũi dùi. Kể từ khi cuộc thương chiến Mỹ - Trung nổ ra vào năm 2018, với việc đạt được nhiều kết quả ấn tượng trong hoạt động thương mại với Mỹ, giới chức nước này đã vài lần đưa Việt Nam vào tầm ngắm.

Ông Velasquez nhấn mạnh rằng, Chính phủ Việt Nam đã chủ động giải quyết những quan ngại của Mỹ về cán cân thương mại ngay cả trước khi Mỹ công bố áp thuế gần đây. Trong đó phải kể đến những nỗ lực ngoại giao cấp cao và các động thái chính sách cụ thể như đơn phương cắt giảm thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm quan trọng của Mỹ chỉ vài ngày trước đó.

“Việc Mỹ vẫn công bố mức thuế cao dẫu Việt Nam đã có những hành động như vậy cho thấy, vấn đề cốt lõi không gói gọn trong hoạt động thương mại song phương và có thể phản ánh nguyên nhân sâu xa hơn là căng thẳng địa chính trị sâu sắc giữa Mỹ và Trung Quốc”, TS. Velasquez nhận định.

Chiến lược ứng phó

Sau cú sốc tức thời, lãnh đạo Chính phủ Việt Nam đã kêu gọi bình tĩnh và bản lĩnh khi ứng phó. Các nhà phân tích hiện đang đưa ra đề xuất tập trung vào một số giải pháp chính.

Đầu tiên, đối thoại đang và sẽ tiếp tục là nhiệm vụ tối quan trọng. Chính Tổng thống Trump đã gợi mở khả năng có thể giảm thuế nếu các quốc gia khác đưa ra đề xuất gì đó “phi thường” cho nước Mỹ, cho thấy vẫn còn cơ hội để đàm phán. Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Trump vào ngày 4/4 và Việt Nam đang cử các phái đoàn cấp cao sang Mỹ để tiếp tục những cuộc đối thoại quan trọng này.

Con đường phía trước cần tới cách tiếp cận chiến lược đa chiều. Ảnh: Pexels.

Việc tăng cường khả năng chống đỡ thông qua đa dạng hóa thị trường hiện quan trọng hơn bao giờ hết. Doanh nghiệp Việt Nam phải đẩy nhanh nỗ lực khai thác các thị trường thay thế, tận dụng mạng lưới rộng lớn các hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và các đối tác tại EU, châu Á - Thái Bình Dương và các khu vực khác.

TS. Đặng Thảo Quyên cho rằng, con đường phía trước cần tới cách tiếp cận chiến lược đa chiều, gồm đối thoại bền bỉ và khéo léo, đa dạng hóa nhanh chóng các thị trường xuất khẩu, tiếp tục củng cố nền kinh tế nội địa thông qua các cải cách trong nước, phát huy khả năng phục hồi mang ý nghĩa chiến lược mà Việt Nam đã thể hiện trong những giai đoạn khó khăn trước đây.

“Bằng cách ứng phó với giai đoạn này một cách chiến lược, Việt Nam có thể giảm thiểu tác động trước mắt và củng cố vị thế năng động của mình trong nền kinh tế toàn cầu”, bà Quyên nói.

Trong khi đó, TS. Velasquez nhấn mạnh rằng, muốn quản lý hoạt động kinh doanh thành công trong bối cảnh toàn cầu biến động, các doanh nghiệp và lãnh đạo doanh nghiệp phải phát triển tư duy quốc tế mạnh mẽ và tầm nhìn chiến lược.