Phiên giao dịch 25/7 chứng kiến nhu cầu thanh khoản tăng cao trong hệ thống ngân hàng khi có tới 17 thành viên vay nóng gần 10.000 tỷ từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) qua kênh cầm cố giấy tờ có giá (OMO) với kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 2,5%.
Cùng với hoạt động bơm thanh khoản trên kênh thị trường mở OMO, nhà điều hành cũng dừng việc hút tiền qua kênh tín phiếu. Trước đó, NHNN đã cho các tổ chức tín dụng vay gần 5.000 tỷ đồng qua kênh OMO và không phát hành tín phiếu mới trong phiên giao dịch cuối tuần trước.
Như vậy, hai phiên giao dịch gần đây đã chứng kiến sự đảo pha rõ rệt trong hoạt động điều hành của cơ quan quản lý khi chuyển từ trạng thái hút ròng sang bơm ròng thanh khoản. Xu hướng đảo chiều này diễn ra khi thanh khoản của hệ thống ngân hàng đã không còn dư thừa như những tuần trước và lãi suất liên ngân hàng tăng vọt.
Số liệu được SBV cập nhật đến ngày 22/7 cho thấy lãi suất VND liên ngân hàng đều tăng mạnh ở tất cả các kỳ hạn. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn qua đêm đóng cửa tuần trước đã tăng lên 2,8%/năm, gấp 3,4 lần mức ghi nhận trước đó 7 ngày và gấp 7 – 8 lần giai đoạn trước khi NHNN mở lại kênh hút tiền qua tín phiếu. Lãi suất các kỳ hạn 1 tuần, 2 tuần, 1 tháng và 3 tháng cũng bật tăng mạnh.
Nhìn lại giai đoạn nửa đầu tháng 6, khi thanh khoản dư thừa và lãi suất qua đêm trên liên ngân hàng xuống quanh 0,3 - 0,4%/năm, khiến chênh lệch lãi suất USD – VND không ngừng mở rộng, tỷ giá USD/VND biến động mạnh. Trước diễn biến đó, NHNN đã mở lại hoạt động phát hành tín phiếu sau hai năm đóng băng nhằm hút bớt VND ra khỏi hệ thống.
Với cường độ hút tiền về lớn và liên tiếp đi cùng hoạt động bán USD, lãi suất VND đã tăng trở lại trên thị trường liên ngân hàng, qua đó góp phần hạ nhiệt tỷ giá. Thực tế, giá USD tại các ngân hàng trong tuần qua đã đồng loạt giảm từ 30 - 50 đồng/USD ở cả hai chiều giao dịch sau giai đoạn căng thẳng vào đầu tháng 7.
Dù NHNN đã chuyển sang trạng thái bơm tiền trong những ngày gần đây nhưng giới phân tích nhận định động thái này chỉ mang tính tạm thời, do áp lực lạm phát và tỷ giá khiến nhà điều hành không thể duy trì thanh khoản quá dư thừa. Nhất là khi trong tuần này, FED được dự báo sẽ tiếp tục tăng lãi suất lên ít nhất 0,75 điểm % sẽ tiếp tục tạo áp lực lên mặt bằng lãi suất liên ngân hàng và tỷ giá.
Chứng khoán Vietcombank dự báo, lãi suất liên ngân hàng sẽ khó có khả năng trở lại ngưỡng trung bình của năm 2021. Thay vào đó, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng trung bình năm 2022 có thể cao hơn 1,2-1,5 điểm % so với trung bình năm 2021.
Theo VCBS, trong giai đoạn này, áp lực từ lạm phát kỳ vọng duy trì khi giá nguyên vật liệu thế giới vẫn neo ở mức cao. Điều này cũng khiến nhà điều hành có động thái thận trọng hơn, NHNN với ưu tiên chính sách hàng đầu là kiểm soát lạm phát không thể quá mạnh tay trong việc duy trì trạng thái thanh khoản dồi dào.
Chuyên gia cho rằng thông qua công cụ bán ngoại tệ (đổi từ kỳ hạn sang giao ngay) và tín phiếu, thanh khoản sẽ bị hút đi góp phần giảm áp lực tỷ giá, lạm phát. VCBS cũng lưu ý đến các mốc sự kiện có thể ảnh hưởng đến thanh khoản thị trường như các quyết định chính sách tiền tệ của FED trên thị trường quốc tế. Mốc đáng chú ý ở trong nước là thời điểm NHNN cân nhắc điều chỉnh hạn mức tín dụng đối với một số NHTM với nguồn lực tập trung vào các doanh nghiệp sản xuất-kinh doanh, hỗ trợ kinh tế hồi phục sau đại dịch.
